Verkiezingsperikelen

Na haar spannende reis is Margaretha in Utrecht aangekomen, waar ze een huis hebben aan de Wittevrouwenstraat. Bij aankomst lag daar al een eerste brief van haar man en een dag later volgt gelijk de tweede. Kennelijk schrijft hij wat over zijn diplomatieke activiteiten, want Margaretha gelooft dat zijn werk heel wat meer in zal houden dan Godard Adriaan van te voren gedacht had. Ze vreest dat het niet zo af zal lopen als men dacht. Met de kennis van nu, weten we dat ze een vooruitziende blik heeft. Wat we nu het Rampjaar noemen is dan enkel nog een concept in het hoofd van Lodewijk XIV en voor Margaretha een onaangenaam gevoel van dreiging,

Het belangrijkste familienieuws is dat de Vrouwe van Renswoude, Jacoba van Eede, is overleden. Haar man, Johan van Reede van Renswoude heeft haar haar hele ziekbed bij gestaan. Ze zijn in 1616 getrouwd, dus hun huwelijk heeft 55 jaar geduurd.

wt wttrecht den
2 ockto 1671
rec: 4. dito. 1671¹Handschrift van Godard Adriaan

Mijn heer en lieste hartge

ick ben hier Eergisteren gekoome heb uhEd
aengenaeme vande 25 septem gevonde en gistere
die vande 29 ontfange tis mij van harte lief
te sien deselfve so wel is overgekoome ge
loofve wel uhEd vrij meer te doen vindt
als gemeent had, ick vreese het daer so
haest niet sal afloopen als men dochte
hier koomende, was de vrou van rhijnswoude²Jacoba van Eede
heel kranck die heeden merge te vijf Eure
is overleeden de heer van rhijnswoude³Johan van Reede van Renswoude is
seer bedroeft heeft geduerende haer sieckte
gestadich bij haer hEd geweest, [voorts so]

Burgemeestersverkiezingen

Wat volgt zijn de intriges van de Utrechtse burgemeesterspolitiek. In de 17e eeuw had Utrecht twee burgemeesters en een vroedschap. Je zou je kunnen afvragen waarom Godard Adriaan en Margaretha zich vanuit Amerongen bemoeien met stadspolitiek, maar de stad Utrecht had een stevige vinger in de pap in de provinciale politiek. Daarom wilden de Van Reedes in de stad een bestuur waarmee ze ook in de provincie de gewenste politiek konden bedrijven.

Voor een 21ste eeuwer is het verhaal over de burgemeestersverkiezingen lastig te volgen. Margaretha wil duidelijk dat Godard Adriaan goed op de hoogte is van het doen en laten van alle betrokken partijen. Dus de politieke vijanden én de politieke vrienden worden besproken.

Diederik Borre van Amerongen

Eén van die vrienden is Godard Adriaans ‘confrater’ en ‘buurman’ Diederik Borre van Amerongen. Buurman is kennelijk net zo’n rekkelijk begrip als ‘neef’, want er zijn behoorlijk wat kastelen dichterbij Amerongen dan Sandenburg van van Borre van Amerongen.

Godard Adriaan heeft voor zijn vertrek meerdere opvallende bezoekjes afgelegd, maar zijn bezoek aan de Heer van Sandenburg heeft volgens Margaretha in Utrecht veel jaloezie opgeleverd en ze vraagt hem om ervoor te zorgen dat die jaloezie weg genomen wordt. Overigens wil dit niet zeggen dat ze elkaar ook echt op Kasteel Sandenburg getroffen hebben, de kans is groot dat de ‘conferentie’ in het huis van Diederik Borre van Amerongen op het Janskerkhof heeft plaatsgevonden.

[de leuw,] kan sijn, mij is vandaech in
groote seekretesse geseijt en ock in forme
van waerschouwinge, datter seer groote
sijalosije is over de konfirensie die met
uhEd int huijs vande heer van sandenbur
is gehoude, en dit om dat het selfe heel
buijte kenisse en weete van uhEd beste en
vertroutste vreende is geschiet, sij weete
alles wat daer gepasseert is, door wien
dit wt is gekoomen sal uhEd konne nae
dencken, [so geseijt is, is dit veel oorsaeck]

Everard van Weede van Dijkveld

Er zijn meer mensen die Godard Adriaan op de hoogte houden over wat er in Utrecht gebeurt als hij weg is. Eén van hen is Everard van Weede van Dijkveld. Zoon van een Utrechts burgemeester en zelf ook actief in de provinciale politiek. Ook de brieven van Godard Adriaan en Van Dijkveld zijn bewaard gebleven. Interessant is dat Godard Adriaan deze brief op 4 oktober ontvangt en dat hij op 6 oktober van Dijkveld een brief ontvangt waarin staat:

daervan de vrouwe van Amerongen selfs particulariteijten – die mij soo vreemt als onbetamelijck voorcomen – sijn wedervaeren ende aen U Ed. G. ongetwijffelt sullen sijn overgeschreven

Van Dijkveld aan Godard Adriaan 16-10-1671

Wat zal Godard Adriaan hierbij gedacht hebben? Zou hij zijn vrouw serieus genomen hebben?

In groten haast

Margaretha maakt een heel snel eind aan haar brief: ze wil nog langs bij de rouwende Johan van Reede van Renswoude. Ze blijft nog even in Utrecht, want één van de burgemeesterskandidaten, oud-burgemeester Johan van Nellesteyn, wil haar nog spreken. Daarna kan ze hopelijk weer naar Amerongen. In grote haast rondt ze haar brief af.

[sijn,] ick kan niet meer schrijfve gaen
so int sterfhuijs den heere van rhijns
wouden⁴Johan van Reede van Renswoude rou beklaechge, blijf opt
versoeck en goetvinde van somige
noch deesen dach hier om den heere
nellisteijn⁵Johan van Nellesteyn overt werck te spreecken
die te vier Euren bij mij komt
sal met de naeste post schrijfve
wat die seijt meen met godts hulp
merge weer naer Ameronge gaen
inmiddels blijfve

uhEd getrouwe wijff
M Turnor
met grooten haest

• 1
  Handschrift van Godard Adriaan
• 2
  Jacoba van Eede
• 3
  Johan van Reede van Renswoude
• 4
  Johan van Reede van Renswoude
• 5
  Johan van Nellesteyn