Toen de Fransen nog uitgebreid in Utrecht en Gelderland zaten, schreef Margaretha dat het goed ging met oom Van Reede in Wijk bij Duurstede. Op 22 december 1674 overlijdt Dirk Adolf in Wijk bij Duurstede, hij is dan 74 jaar.

Portret

Wat bijzonder is, is dat er op zijn doodsbed een portret van hem gemaakt is en dat dat portret bewaard gebleven is. Het portret is niet in Wijk bij Duurstede of Amerongen, maar het is in bezit van de Heilige Suitbertus parochie in Culemborg. Hoe het portret in Culemborg terecht gekomen is, is niet met zekerheid te zeggen.

Een man met gesloten ogen, een snor en een paar dagen baardje. Op zijn hoofd een zwarte kap waar grijze krullen onderuit steken. Om zijn nek een lichtblauwe stola met een rode rand. De kleding eronder is wit. Aan de rechter kant een opengetrokken blauw gordijn. Rechts in de hoek staat RP Theod: Reede M 1674 12 Dec Aet: 74 MIS 41
Dirk Adolf van Reede op zijn doodsbed 12 december 1674 op de leeftijd van 74 jaar. Collectie Parochie H. Suitbertus, Culemborg

Katholiek

Dirk Adolf is de derde zoon van Frederik van Reede, de grootvader van Godard Adriaan. Waarom weten we niet, maar hij bekeert zich tot het katholicisme. Als hij 33 is wordt hij pater jezuïet in Wijk bij Duurstede. In Wijk bij Duurstede was het enthousiasme voor het nieuwe geloof niet erg groot is, maar de meeste bestuursfuncties werden wel door protestanten uitgevoerd. Uiteraard waren de protestante predikanten niet blij met de activiteiten van Dirk Adolf in hun stad. En ze beklagen zich regelmatig bij het stadsbestuur. Dat belooft altijd wat te doen, maar doet dat uiteindelijk nooit.

Links een blauw wapen met een gele adelaar met wijd opengeslagen vleugels. Rechts een groen wapen met drie witte bloemen. Eronder staat Jan van Oostrum - Moersbergen.
De wapens van Jan Van Oostrum (zoon van neef Johan) en Kasteel Moersbergen. Uit: Handschrift met afbeeldingen van de ridderhofsteden in het Nedersticht, voorafgegaan door pagina’s met afbeeldingen van de wapens van de vijf Utrechtse kapittels, van de vijf steden, van de ridderhofsteden en hun bezitters en van verschillende onbekende wapens en wapenbekroningen, ca 1660. Collectie Het Utrechts Archief

De Van Oostrums

Het zal Dirk Adolf zeker geholpen hebben dat hij van die belangrijke familie Van Reede is. En die familiebanden liepen door tot in bestuurlijk Wijk bij Duurstede. In Wijk bij Duurstede waren twee van nichtjes van vaders kant, getrouwd met Willem en Johan van Oostrum, twee neven van moederskant, en schouten van het stadje. Als Dirk Adolf in Wijk bij Duurstede aankomt, is Johan al overleden, maar Willem kan hem tot 1639 de hand boven het hoofd houden. Wellicht kan ook zijn broer Godert dat, die tot 1641 Heer van Amerongen is.

Vasthoudend

Dirk Adolf heeft het niet makkelijk gehad, altijd had hij te maken met tegenwerking van de protestanten. Toch kan hij op 22 december 1674 terug kijken op een succesvol leven. In 1630 waren circa 400 van de 2700 inwoners van Wijk bij Duurstede katholiek en dat is in 1657 opgelopen tot 1200 van 2350 inwoners (alle aantallen zijn schattingen, ook de bevolkingsaantallen). Daarnaast was pater Van Reede actief in een breed omliggend gebied: hij bestreek het hele gebied tussen Wijk bij Duurstede en Bunnik. De kleinzoon van neef Johan zou in Molenstein in Langbroek een schuilkerk starten, die hij in 1672 moest sluiten.

Een gebouw bestaand uit drie geveltjes die van rechts naar links steeds kleiner worden. Recht heeft een trapgevel aan de achterkant, twee ramen op de lange kant een normale daklijst voor, maar er staat wel een zeskantige toren waarvan de punt net boven het dak uitsteekt. Het tweede gebouw heeft ook een trapgevel, maar staat verborgen achter een boom. Helemaal links een gewone daklijst. Op de voorgrond een met een heg omsloten tuin met bomen en een moestuin.
Gezicht op het huis Molenstein aan de Langbroekerwetering te Rijsenburg, L.P. Serrurier naar Cornelis Pronk, 1730. Collectie Het Utrechts Archief.

Jezuïeten

Dirk Adolf overlijdt in Wijk bij Duurstede en wordt bijgezet in het graf van de Van Oostrums. Wie de opdracht gegeven heeft voor het bijzondere portret weten we niet.

Na het overlijden van Dirk Adolf verandert de houding van de inwoners van Wijk bij Duurstede jegens jezuïeten. Nieuwe jezuïeten worden weg gejaagd. Mogelijk is daarom het portret in veiligheid gebracht. In Culemborg waren sinds 1628 jezuïeten gevestigd. Zij maakten veel gebruik van klopjes: katholieke vrouwen die hun leven aan het geloof wijden, zonder in een klooster in te treden. De klopjes kregen hun naam van het kloppen op de deuren van katholieken als er een religieuze bijeenkomst was. Deze Culemborgse klopjes maakten volgens de classis van de gereformeerde kerk ook de buurt rond Wijk bij Duurstede onveilig. Waarschijnlijk werkte Dirk Adolf dus samen met de Culemborgse jezuïeten. Mogelijk is het portret in opdracht van hen gemaakt of is het door de familie ter bewaring aan hen gegeven vanwege het anti-jezuïtische sentiment in Wijk bij Duurstede.