De afspraak, dat Godard Adriaan de steenhouwer tot maart in Bremen houdt, is gemaakt. Dat kan Margaretha in ieder geval van haar lijstje afstrepen.

Aanhef en steenhouwer

Ameronge den
2 Novem 1676
[rec. 5 dito]
Mijn heer en lieste hartge

uhEd aengenaeme vande 28 pasato is mij gister
behandicht en sal goet sijn dat uhEd den
steenhouder tot de maent van Maert
noch daer hout, dan salmen alles met
beeter spoet konne gereete maecken, het
wulfsel inde ouden toorn sal so haest het
huijs onder dack is geslagen worde waer
toe de scheijdt booge al gemaeckt sijn,

Bouwplaatsproblemen

De afgelopen 348 jaar is er niet veel veranderd: er wordt gestolen van de bouwplaats! Gelukkig zou Margaretha Margaretha niet zijn, als ze geen oplossing had. Ze heeft de deuren van het oude kasteel in de poort van het nieuwe huis laten zetten, dus kan die afgesloten worden. Ook de kelder heeft ze gesloten.

Eerste Brieffragment diefstal op de bouwplaats
Tweede brieffragment diefstal op de bouwplaats

de poorte vant huijs is heb ick al deure
aen laette sette vande oude deure die
met het binne deur of poortge aent
oude huijs geweest is dat men sluijte kan
is aent de poort vant boven huijs, de
kelder is ock gesloote, want daer
wiert alles wat nagel loswas af
gestoollen daer om ick bij provijsie

heb laeten maecke dat alser niet gewercket
wort niemant op kan koomen, [de steen]

Een donkergroene deur met een eenvoudige hand greep. De deur is volledig beslagen allemaal pyramidevormige koppen van nagels.
De huidige deur in de poort. Foto: Annemiek Barnouw. Ook deze is goed bestand tegen mogelijke dieven.

Nieuws uit de steenoven

De steenoven is genoeg afgekoeld en de stenen zijn zo goed gelukt! Echt iedereen die het ziet bevestigt het. En niet zomaar iedereen: ook andere steenbakkers zijn komen kijken en die hadden van hun leven nog niet zulke mooie harde, vaste stenen gezien.

Brieffragment over de mooiste stenen

wort niemant op kan koomen, de steen
oven is op gebroocken en bevindt sich tot
noch toe sulcken schoonne steen daer
in te sijn dat Elck sich daer over ver=
=wonderen, hier sijn verscheijde steenhou
backers van beneeden geweest die segge
haer leefve dier gelijck steen van
hardt en vasticheijt niet gesien te
hebbe, [als de groote steen daer nu wt]

Op de achtergrond een stad die aan een rivier ligt. Links achter wordt klei verzameld. Links wordt klei bewerkt, rechts worden on der een afdak stenen gevormd. In het midden staat onder een afdak een steenoven te roken. Op de voorgrond liggen en worden stenen opgestapeld.
Steenbakkerij. Uit: Georgica curiosa: das ist: Umständlicher Bericht … von dem adelichen Land- und Feldleben, Wolf Helmhard von Hohberg, 1682. Collectie Heinrich Heine Universität, Düsseldorf

De lijst om het huis

Kennelijk hebben ze in het binnenste van de steenoven grotere stenen gebakken. Als die eruit gehaald kunnen worden én Godard Adriaan wil nog steeds de lijst om het huis van bakstenen maken, dan kunnen ze die in de winter gaan bewerken.

Brieffragment over de lijst om het huis

[hebbe,] als de groote steen daer nu wt
komt so uhEd noch blijft bij de lijst
omt huijs van metsel steen te maecke
sullense die groote steene over winter
daer toe konne hacken en houwen ,

Geld

Tja en al dat gebouw kost natuurlijk nog steeds een lieve duit. Margaretha maakt zich zorgen hoe ze Ott Barentse moet betalen. Hij heeft zo goed geholpen en kennelijk is Margaretha het akkefietje van tien jaar geleden alweer vergeten. Daarnaast komt natuurlijk het lood, dat moet betaalt worden en ze heeft er een hard hoofd in dat het met de betalingen van de Ridderschap en de Staten goed zal gaan. Het is ook een duur jaar geweest, met al die loonkosten en vrachten die betaald moesten worden. Maar Margaretha hoopt dat ze wel het ze het zwaarste gehad hebben. De gebinten staan in ieder geval nagenoeg op de kap en Schut is naar Amsterdam.

Een kind met een lang jak en een hoed tot over zijn of haar ogen draagt zijn rechter arm in een mitella. De hand zit verstopt in de mouw of zit in een verband.
Kind met een mitella. Fragment uit: Bedelaar met kind en houten been, Pieter Jansz. Quast, 1634 – 1638. Collectie: Rijksmuseum.

Familienieuws

Dan lijkt het erop dat we toch ergens één of twee brieven missen. Margaretha sluit de brief af met de mededeling dat Fritsje mee naar Middachten is en dat Godertje op Amerongen blijft. De reden daarvoor is dat Godertjes breuk nog niet genezen is en dat Margaretha zich daar op zal (wil?) toeleggen met behulp van een nieuwe meester die ze daartoe heeft laten komen. Maar uiteindelijk gaat er natuurlijk maar één iemand over de gezondheid van de kleine jongen. Wat Godertje gebroken heeft staat er niet bij en is ook in de vorige brieven niet naar boven gekomen.

Uiteraard is er weer een ps, ze herinnert zich opeens nog de kosten die ze voor kalk en het uitmodderen van de gracht had gemaakt. Maar het allereerst herinnert ze zich eraan dat Monseu Blanche de groetenis moet krijgen.

Eerste brieffragment Godertje
Tweede brieffragment over Godertje en de groetenis

de heer en vrou van ginckel sijn na
Middachte hebbe fritsge voor Een
weeck of twee mee, godertge is hier
gebleefve om naer sijn breuck dat
noch niet geneesen is te laeten sien
ick ben daer in bekoment, hebder Een
andere meester over sal sien of

ick met de hulpe des heere om hem tot sijn gesontheijt
sal konne brenge sal mijn beste doen hoope godt de
heere, het seegene sal inwiens heijlige bescherming
uhEd beveelle blijfve

Mijn heer en lieste hartge
uhEd getrouwe wijff
M Turnor
mijn groetenis
aen Monseu
blansche