Wat moet Margaretha geschrokken zijn toen ze de brief van haar zoon las. Godard van Ginkel was tijdens de Slag bij Seneffe in zijn schouder geschoten. De wond bloedde zo hevig, dat Godard flauw werd. De brief waarin Godard dit schrijft, is geadresseerd aan vader Godard Adriaan van Reede en op 12 augustus 1674 verzonden vanuit het Belgische plaatsje Bergen.
[daer onder] inde welcke ick
geen van achteren
met een pistoolkoogel even onder mijn
lincker schouder wiert deur en deur geschooten,
dat mijn door het ongemeen starck bloeden
een weijnigh flau maeckte, ende obligeerde
te retireeren
De weg naar vrede
Nadat de Vrede van Westminster in februari 1674 gesloten was en ook Münster en Keulen eieren voor hun geld hadden gekozen, moesten alleen de Fransen nog verslagen worden. Om Frankrijk op de knieën te krijgen was prins Willem III echter afhankelijk van zijn bondgenoten. Ondertussen had de prins van Condé van de Zonnekoning toestemming gekregen om indien mogelijk de confrontatie met de geallieerden aan te gaan. De prins van Condé hield zich met zijn legermacht op in de omgeving van Charleroi. De Spaanse gouverneur-generaal Juan Domingo Mendez de Haro y Fernández de Córdoba, graaf van Monterey, voelde de bui al hangen: Condé was van plan één van de vijf Spaanse vestingen aan te vallen. Maar welke? Namen, Mons, Condé, Chambrai of Bouchain? Hoe dan ook, Condé moest zo snel mogelijk teruggedreven worden naar de Franse landsgrenzen. Monterey probeerde Willem III er derhalve van te overtuigen dat het noodzakelijk was zo snel mogelijk slag te leveren tegen de Fransen.
Dekkingsmacht
Op 9 augustus 1674 arriveerde de geallieerde legermacht, bestaande uit ongeveer 65.000 man, in het Belgische plaatsje Seneffe. Dit plaatsje lag niet ver van het Franse legerkamp. Het geallieerde leger trok vervolgens verder richting de Franse grens, met als doel Condé af te snijden van zijn aanvoerlijnen. Bij Seneffe werden 3000 à 4000 cavaleristen en 500 dragonders achtergelaten om als dekkingsmacht te dienen. Onder de cavaleristen bevond zich brigadegeneraal Godard van Ginkel. Van Ginkel diende onder het bevel van Karel Hendrik van Lotharingen, de prins van Vaudemont.
De slag
In de ochtend van 11 augustus 1674 viel het 50.000 man tellende leger van Condé de dekkingsmacht van Vaudemont aan. Van Ginkel schrijft dat Vaudemont bij Willem III eiste dat hij versterking zou krijgen. Hierop zond de Prins van Oranje de regimenten van veldmaarschalk Johan Maurits van Nassau-Siegen en van diens neef Willem Maurits van Nassau-Siegen.
De Slag bij Seneffe bestond in feite uit die verschillende slagen. Naast Seneffe, werd er strijd geleverd bij het klooster Saint-Nicolas-aux-Bois en in het dorpje Fayt-lez-Manage. De cavaleristen en infanteristen hielden bij Seneffe aanvankelijk redelijk stand, maar moesten de aftocht blazen toen de Fransen het plaatsje begonnen te bombarderen. Bij het klooster werd lang standgehouden, totdat de Spaanse aanvoerder dodelijk gewond raakte en de cavalerie en infanterie op de vlucht sloegen. Na verkeerde inschattingen van Condé, die ervan overtuigd was dat de geallieerden richting Bergen wilde ontkomen en de achtervolging had ingezet, moesten de Fransen de strijd om het dorpje Fayt staken.
Geen winnaar
Wie heeft de Slag bij Seneffe gewonnen? Hoewel de Fransen minder verliezen telden dan de geallieerden, hadden ze veel officieren verloren. Hoewel Condé Seneffe en Saint-Nicolas-aux-Bois op zijn conto kon schrijven, claimden de geallieerden de overwinning bij Fayt. Toch waren er ook aan de kant van de geallieerden veel doden en gewonden gevallen. Tevens waren er veel door de Fransen gevangen genomen. Van Ginkel somt ze allemaal op in zijn brief.
men siet haest
geen officieren onder de infanterie oft
sijn doot oft gequets, van onse vrunden
sijn doot den oversten Torck1Hendrick Torck de majoor
haegedoren2François de Ram van Hagedoorn, den heer van Valkenborgh3George de Hertoghe, heer van Valkenburg
la villaumaire4Maurits de d’Aubéry du Maurier de Villaumaire, majoor DedemJ5ohan baron van Dedem, Cassiopin6Thomas van Cassiopijn
Capitein Torck van Bergen op Zoom7Pascasius Turck, Wilick
Nieuwenheijm8Onbekend, de Luitenant van Moesbergen9Onbekendmijn gewesen quaertiermeester, en veel meer andere
die mijn tegenwoordigh niet in vallen, ende oock
niet pertinent weeten kan, de Graef van
Waldijck10Georg Frederik van Waldeck-Eisenberg is gequetst, de generael majoor Veen11Onbekend
tot der doot gequets, papen kop12Nicolaas van Vlooswijck doot,
palm13François Abrahamszoon Palm tot er doot gequetst, slangen borgh14Frederik Johan van Baer, heer van Slangenburg
tot er dootgequetst, de jonge prins Maurits15Willem Maurits van Nassau-Siegen
sijn ben16Been anstucken en gevangen, graef van
solms17Hendrik Trajectinus van Solms, een neef van Willem III gequetst en gevangen, Capiteijn Heekeren18Mogelijk Gerrit van Heeckeren
swaer gequetst Owerkerck19Hendrik van Nassau-Ouwekerk een quetsuijr int
hooft, die beneffens mij van deese nacht, metde
koetze van sijn Hoogheijt hier in Bergen is
gebracht, den Hertogh van Lotteringen
generael vande Keijserschen20Karel Hendrik van Lotharingen, prins van Vaudemont, had ick vergeeten
is oock swaer gequets, enfin de Carnasie
is seer groot geweest ende mij onmoogelijck
breeder te verhaelen, ick gelove dat er vande
onse meer gevangen sijn, doch vande viandt
immer soo veel doot gebleeven, de prins
van Berkevelt21Johan Karel van Palts-Birkenfeld-Gelnhausen, hertogh van Holsteijn22Rudolf Frederik, hertog van Sleeswijk-Holstein-Sonderburg-Norburg, en
stockheijm23Johan van Stockheym sijn oock noch gequetsDe Majoor Schaep24Onbekend is oock gequets
Van Ginkel zelf was er redelijk goed van afgekomen. Het slot van de brief van haar zoon moet Margaretha dan ook gerust gesteld hebben. Er waren geen vitale delen geraakt en de chirurgijns hadden Van Ginkel verzekerd dat hij binnenkort weer helemaal de oude zou zijn.
Overigens is de brief van een andere hand dan gebruikelijk. Het handschrift is sierlijker en niet zo vluchtig als het handschrift van Van Ginkel. Hoogstwaarschijnlijk is de brief gedicteerd door Godard, maar zijn de woorden opgeschreven door een klerk. Mogelijk kon Van Ginkel door de verwonding in zijn schouder tijdelijk niet schrijven.
- 1Hendrick Torck
- 2François de Ram van Hagedoorn
- 3George de Hertoghe, heer van Valkenburg
- 4Maurits de d’Aubéry du Maurier de Villaumaire
- 5ohan baron van Dedem
- 6Thomas van Cassiopijn
- 7Pascasius Turck
- 8Onbekend
- 9Onbekend
- 10Georg Frederik van Waldeck-Eisenberg
- 11Onbekend
- 12Nicolaas van Vlooswijck
- 13François Abrahamszoon Palm
- 14Frederik Johan van Baer, heer van Slangenburg
- 15Willem Maurits van Nassau-Siegen
- 16Been
- 17Hendrik Trajectinus van Solms, een neef van Willem III
- 18Mogelijk Gerrit van Heeckeren
- 19Hendrik van Nassau-Ouwekerk
- 20Karel Hendrik van Lotharingen, prins van Vaudemont
- 21Johan Karel van Palts-Birkenfeld-Gelnhausen
- 22Rudolf Frederik, hertog van Sleeswijk-Holstein-Sonderburg-Norburg
- 23Johan van Stockheym
- 24Onbekend
Geef een reactie