17de eeuw
-
Voorbereidingen aan de IJssel
In de loop van mei 1672 hadden duizenden (opgetrommelde) graafarbeiders de spade in de grond gestoken voor de aanleg van loopgraven langs de IJssellinie. In dit stadium vertoonde het leerproces in Den Haag een andere snelheid dan dat van de mannen aan de IJssel en in het leger. Mannen te velde De jonge prins van…
-
De zuidelijke verdedigingslinie
In de tachtigjarige oorlog ontstonden in Zeeuws-Vlaanderen kleine linies. De Spanjaarden hadden in 1583 eigenlijk heel Zeeuws-Vlaanderen veroverd, behalve de Terneuzen, Biervliet en Sluis. Vanuit deze plaatsen begon men dijken door te steken en zo ontstonden de linies. In 1628 ontstond door samenwerking een West-Brabantse linie rond Bergen op Zoom en verder in Brabant lag…
-
Het politieke vertrouwen in de IJssellinie
Ondanks het falen in 1624 zetten de Staten Generaal en de Hollandse politici in 1672 weer volledig in op de IJssellinie. Eigenlijk had men vertrouwen in alle verdedigingslinies, want die zouden de oprukkende Fransen gaan tegenhouden. Als de forten bij Maastricht en de zes Rijnforten zouden vallen vallen, dan kwamen de Fransen aan bij de IJssellinie, waar…
-
Godard Adriaan en Willem III
‘Onze’ Godard Adriaan heeft in 1670 nog een sleutelrol gespeeld bij de benoeming van Willem III in de Raad van State. De Staten Generaal waren namelijk verdeeld over de rol van de prins. Advies of besluit? Johan de Witt wilde hem slechts een adviserende stem geven. Godard Adriaan en Johan van Reede, heer van Renswoude,…
-
Godard Adriaan heeft Lodewijk XIV door
In het najaar van 1671 werd de situatie in de Republiek steeds dreigender. De spanningen met Frankrijk liepen op. Godard Adriaan was een van de eersten die door had dat de aanval van Lodewijk XIV niet uit het zuiden door de Spaanse Nederlanden zou komen, zoals de meeste regenten dachten, maar uit het oosten. De…
-
Lodewijk, het verdrag en de bisschoppen
Nadat Lodewijk XIV het neutraliteitsverdrag met de keizer had gesloten, gaf het geen pas om met zijn leger door de Spaanse Nederlanden te trekken om die arrogante Hollanders een lesje te leren. Hij moest dus een list verzinnen. De Spaanse Nederlanden, zo was de afspraak, moesten voorlopig met rust worden gelaten en zouden te zijner…
-
Het vernuft van de Hollandse waterlinie
De Hollandse waterlinie was een technische hoogstandje, dat in een mum van tijd bedacht werd. De Staten van Holland benoemden op 8 april een commissie die een plan moest maken. Binnen twee weken lag dat plan er. Eigenlijk was het een staaltje van wat we nu “reverse engineering” noemen: een bestaand ontwerp heel goed bestuderen…
-
Het geheime verdrag van Zweden en Frankrijk
Na een onafhankelijkheidsoorlog tegen Denemarken die twee jaar duurde, werd Zweden een onafhankelijk koninkrijk. Kort daarna ging het land mee in de reformatie. De positie van het land is niet vanzelfsprekend en de politiek is expansief: Zweden groeit uit tot een grootmacht, maar komt daardoor wel in oorlog met veel van zijn buren. Bondgenoten In…
-
Utrecht, een onverdedigbare stad
De Republiek had onder leiding van Johan de Witt voor een sterke zeemacht gekozen ten koste van de landmacht. Veel steden hadden hun verdedigingswerken sterk verwaarloosd, zo ook de stad Utrecht. De laatste verbetering dateerde uit 1629-1630. De verdedigingswallen waren veranderd in boomgaarden en ’tuinen van plezier’ en er stonden schuurtjes en andere bouwseltjes op.…
-
Hoe de Hollandse Waterlinie tot stand kwam
Begin zeventiger jaren van de 17e eeuw dreigde een oorlog met Frankrijk. Lodewijk XIV was niet te vertrouwen, maar de Staten Generaal vertrouwden op het leger. Het leger dat op papier groter was dan in werkelijkheid. Het plan was om de Rijn-IJssellinie te versterken door inundatie van het land langs de IJssel en Rijn en het…
-
Een verdrag met Spanje
Toen het aan het eind van 1671 in de Republiek duidelijk werd dat er oorlog met Frankrijk dreigde, zocht Johan de Witt onder meer steun bij koning Carlos II van Spanje. In december 1671 sloten de Republiek en Spanje een beperkt defensief verdrag. Wederzijdse hulp Spanje beloofde in geval van een Franse inval 3000 soldaten…
-
Het begin van de Tweede Münsterse oorlog
Bisschop Von Galen, die in 1665 al eens vergeefs had geprobeerd Borculo te annexeren, ziet, nu gezamenlijk met de bisschop van Keulen en onder dekking van Lodewijk XIV, een tweede kans voor hem weggelegd. Als Lodewijk XIV Maastricht voorbij is, vallen de beide bisschoppen de Republiek aan en de Tweede Münsterse oorlog gaat van start. Bliksemaanval De aanval begint…
-
Utrecht en de waterlinies: 1629
De Hollandse waterlinie lag in 1672 aan de westkant van de provincie Utrecht en een deel van de provincie werd geïnundeerd. De provincie had dus wel de lasten, maar niet de lusten. Ook in 1629 was er al gedoe over een waterlinie in Utrecht. Den Bosch en de Veluwe Het jaar 1629 is vooral bekend…
-
De troepen bewegingen van 5 mei tot 15 juni 1672
De Duitse bisschoppen De troepen van Lodewijk XIV De Engelsen Het Staatse leger
-
De aanval op de Smyrnavloot
In de Republiek beschouwde men Engeland en Frankrijk als elkaars rivalen. Aanvankelijk weigerde raadpensionaris Johan de Witt dan ook geloof te hechten aan het gerucht dat beide landen een geheim verdrag gesloten hadden. Er was toch de Triple Alliantie? Zou Karel II de wapens gaan opnemen tegen zijn neef, die inmiddels tot kapitein-generaal was benoemd?…