Rampjaar
-
De ‘sleuteldragers’ van Utrecht
Utrecht had eigenlijk geen keuze, ze moest zich wel overgeven aan de Fransen. Er waren nauwelijks weerbare mannen in de stad en prins Willem III had alle kogels en munitie meegenomen. Verraad Toch nam buurgewest Holland het Utrecht zeer kwalijk dat ze zich hadden overgegeven. Zij beschouwde de capitulatie van Utrecht als verraad. Vooral de…
-
De overgave van de stad Utrecht
Op 18 juni stuurden de Staten van Utrecht koeriers naar het Franse leger om vrijgeleide te vragen voor afgezanten. Een paar dagen later werden er drie afgezanten, waaronder Godard van Tuyll van Serooskerken, heer van Welland, naar Lodewijk XIV gestuurd om een ‘sauvegarde ‘ te vragen. Hij weigert een sauvegarde af te geven. Toen de…
-
Lodewijk XIV komt bij Lobith ons land binnen
Op 12 juni 1672 kwamen de Fransen met een immens leger aan bij Lobith. De Fransen voerden dezelfde tactiek als de Spanjaarden rond 1636 gebruikt hadden: de Rijnforten overwinnen en dan doorstoten en gelijk de Betuwe in. Door voor de Betuwe te kiezen, konden ze de IJssellinie omzeilen. Laag water De overtocht bleek overigens ook…
-
Godard Adriaan heeft Lodewijk XIV door
In het najaar van 1671 werd de situatie in de Republiek steeds dreigender. De spanningen met Frankrijk liepen op. Godard Adriaan was een van de eersten die door had dat de aanval van Lodewijk XIV niet uit het zuiden door de Spaanse Nederlanden zou komen, zoals de meeste regenten dachten, maar uit het oosten. De…
-
Verbond met Brandenburg
‘Onze’ Godard Adriaan van Reede presenteerde al op 20 november 1671 een plan aan de Staten Generaal waarin hij onder meer ten zeerste de aanbeveling deed om Friedrich Wilhelm keurvorst van Brandenburg over te halen tot een bondgenootschap met de Republiek. Immers de Republiek moest naarstig op zoek naar bondgenoten en de keurvorst had één…
-
Margaretha op hete kolen
Stel je voor er is een oorlog op komst. Je merkt het aan de mensen. Je kan het bijna ruiken. De Fransen rukken op. De eerste maanden van 1672 moeten voor Margaretha erg verwarrend zijn geweest. Wat gebeurde er allemaal? Vluchten, maar waarheen? Voor de informatievoorziening was ze afhankelijk van “horen en zeggen” van toevallige…
-
De cadeaus van de keurvorst
Op het schilderij boven de schouw in de grote zaal is Frederik Willem I, keurvorst van Brandenburg te zien. Waarom hangt deze Duitse vorst, die voortleeft onder de naam “De Grote Keurvorst” op zo’n prominente plek in het kasteel? De keurvorst en de brand In het rampjaar 1672 zit Godard Adriaan van Reede in Berlijn…
-
Een ingelijst zadeldek
Boven de ingang van de bibliotheek hangt een ingelijst zadeldek, onderdeel van het tuigage van rijpaarden. In vaktermen heet zo’n zadeldek een ‘sjabrak’. Blijkbaar is dit exemplaar een bijzondere sjabrak, anders lijst je hem niet in. Vorstelijk geschenk Inderdaad, dit is een heel bijzonder exemplaar. Deze sjabrak is een geschenk van Frederik Willem van Brandenburg…
-
De vrome schoonmoeder en haar katholieke schoondochter
Op de galerij hangen de portretten van Margaretha Turnor en haar schoondochter Ursula Philippota harmonieus naast elkaar. Hoewel een goede verstaander misschien opvalt dat ze van elkaar afgedraaid afgebeeld zijn. Helaas was hun relatie verre van harmonieus. Margaretha moest niets hebben van de Roomse Kerk. Zij was het er dan ook niet mee eens dat…
-
De brieven van Margaretha
In het reismeubel van Godard Adriaan van Reede werden 490 brieven van Margaretha aan haar man bewaard. De brieven spreken al jaren tot de verbeelding. Mejuffrouw Mulder citeert ze al regelmatig in haar boek over Kasteel Amerongen uit 1949 en Luc Panhuysen gebruikte de brieven in 2009 als leidraad voor zijn boek Rampjaar 1672. Mijn…
-
De reissecretaire
De reissecretaire van Godard Adriaan van Reede staat op de galerij van kasteel Amerongen. Het meubel is van buiten van lindehout en van binnen van naaldhout. Als diplomaat was het schrijven, ontvangen en bewaren van brieven een belangrijk onderdeel van zijn werk. Deze secretaire is dus eigenlijk zijn 17e eeuwse laptop, zijn reiskantoor. Monogram De…
-
Pokken
‘Kinderpokken’, ‘De Kinderziekte’ of ‘De Pokjes’ is een zeer ernstige ziekte geweest die eeuwenlang in golven door de Nederlanden trok en voornamelijk onder kinderen slachtoffers eiste. De ziekte Besmetting met pokken gebeurt door inhalatie (druppeltjesinfectie) of contactbesmetting. Net als Corona eigenlijk. Er ontstaat hoge koorts, een griepachtig gevoel, rode plekjes, later blaasjes en weer later…