Goet en Bloet
-
De gevreesde brandbrief
In september 1672 schrijft Margaretha dat er een nieuw (algemeen) plakkaat is gekomen, dat is ondertekend door koning Lodewijk XIV. In het plakkaat staat dat alle ingezeten van de door de Fransen veroverde gebieden naar huis moeten komen. Doe je dat niet? Dan confisqueren de Fransen al je bezittingen en volgt er een boete van…
-
Johan de Witt en Prins Willem III
Historici verschillen van mening over de betrokkenheid van prins Willem III bij de moord op de gebroeders De Witt. Hij heeft in ieder geval wel een bedenkelijke rol gespeeld. Door de moord niet te willen verhinderen kun je zeggen dat hij zichzelf daardoor medeschuldig gemaakt heeft. De moord op Johan de Witt is het tragische einde van…
-
De moord op de gebroeders De Witt
Na de mislukte moordaanslag op Johan de Witt en de arrestatie van Cornelis de Witt bleef het nog erg onrustig in de Hollandse steden. De door pamfletten verspreide complottheorieën en oproepen om zich van de gebroeders te ontdoen, werden steeds extremer. Johan de Witt kon geen goed meer doen zoals in het volgende versje valt te lezen: De…
-
Lodewijk in het kasteel van de povre monsieur
Wij ondergeschrevenen Johan Quint, jegenwoordich substituijt drost ende schout van de hoge heerlikheijt Amerongen, ende Godert van den Doorslagh, secretaris aldaer, certificeren ende verklaren bij dese, ten verzoecke van den hooch edelgeboren heere van Amerongen, etc., dat in den jare 1672, als de France tot Amerongen sijn gekomen en den koninck selfs in parsoon, den…
-
Cornelis de Witt aangeklaagd voor hoogverraad
Op 23 juli 1672 klaagde ene Willem Tichelaar Cornelis de Witt, de broer van Johan de Witt, aan. Cornelis zou een moordaanslag op prins Willem III beraamd hebben. Willem Tichelaar was een man met een slechte reputatie. Hij was al meerdere keren in aanraking gekomen met het bevoegd gezag, in casu Cornelis Witt als ruwaard van Putten.…
-
Verwoeste kastelen en buitenplaatsen
n 1672 wordt de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden van drie kanten aangevallen en is ‘het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos’. De troepen van Lodewijk XIV en de bisschoppen van Münster en Keulen hebben veel vernield, maar benutten de kastelen en buitenplaatsen ook voor eigen gerief. Brandschattingen Veel eigenaren van kastelen…
-
Brandbrief of brulbrief?
In de film Harry Potter krijgt Harry’s vriend Ron Wemel van zijn moeder een ‘brulbrief’. Een brulbrief is een brief met een donderpreek als inhoud. Deze brief wordt in de film heel ludiek uitgebeeld, doordat de brief al schreeuwend en hangend in de lucht achter de ontvanger aangaat wanneer hij de brief probeert te negeren.…
-
De mislukte moordaanslag op Johan de Witt
In de aanloop naar de zomer van 1672 was het een chaos in de Republiek. Velen waren op de vlucht geslagen voor het aanstormende Franse leger en zochten hun heil in Holland. De gewone burgers zagen dit met angst en beven aan. Ze zochten een zondebok. Regenten Het feit dat de vluchtende regenten eerst hun…
-
De ‘sleuteldragers’ van Utrecht
Utrecht had eigenlijk geen keuze, ze moest zich wel overgeven aan de Fransen. Er waren nauwelijks weerbare mannen in de stad en prins Willem III had alle kogels en munitie meegenomen. Verraad Toch nam buurgewest Holland het Utrecht zeer kwalijk dat ze zich hadden overgegeven. Zij beschouwde de capitulatie van Utrecht als verraad. Vooral de…
-
Utrecht vraagt ‘sauvegarde’
Op 19 (Dreiskämper) of 20 (Panhuysen) juni stuurden de Utrechtse Staten Godard Willem van Tuyll van Serooskerken, heer van Welland, neef en pleegzoon van Godard Adriaan, met twee anderen naar het Franse hof om een ‘sauvegarde‘ aan te vragen voor de hele provincie.Utrecht was bang voor brandstichting en plundering door de Franse troepen. Zo’n sauvegarde…
-
Willem III en de verdediging van de stad Utrecht
Nadat het Franse leger op 12 juni 1672 bij Lobith de grens was overgestoken, stootte het door, de Betuwe in. Het Staatse leger trok zich terug richting de stad Utrecht. Ze sloegen op 14 juni in de buurt van de stad hun kampementen op. Willem III Prins Willem III aarzelde of de stad verdedigd moest worden. Enerzijds…
-
De vesting Naarden smadelijk verlaten
Naarden was in 1672 als vestingstad zwaar verouderd, Amsterdam had vernieuwing lange tijd tegen gehouden, mede door rivaliteit tussen de steden. Nu de vijand dichterbij kwam was Naarden voor Amsterdam als voorpost echter opeens een belangrijk verdedigingswerk. De Staten Generaal gaven pas begin 1672 ruimte om aan de verdediging te werken. Dit was helaas te…
-
Het volk grijpt in Utrecht de macht
De val van de IJssellinie op 12 juni veroorzaakte oproer en paniek bij de bevolking van Utrecht. Velen probeerden met hun bezittingen de stad te verlaten en een veilig onderkomen te vinden in Holland, met name in Amsterdam. Het was een enorm gedrang bij de stadspoorten. Vluchtelingen en vluchters Het krioelde in de stad van de vluchtelingen…
-
Door naar de Betuwe en de Veluwe
Na de overtocht van de Rijn bij Lobith, lag de Betuwe open voor de troepen van Turenne. Om deze makkelijke doortocht te beperken werd begin achttiende eeuw het Pannerdens Kanaal aangelegd, maar in 1672 konden de Fransen gewoon doormarcheren. Pontonbrug bij Arnhem Bij de verovering van Arnhem was er een pontonbrug over de Nederrijn gelegd en hiermee lagen…
-
De verovering van Arnhem en Nijmegen
Op 13 juni 1672 marcheerde het leger van Turenne naar Arnhem, stak de Nederrijn over met een pontonbrug en startte daar een belegering. Het Staatse leger was inmiddels van de IJssel naar Utrecht gevlucht en daardoor durfde Turenne een ultimatum te stellen. Als de stad zich niet over zou geven, zouden alle bewoners vermoord worden.…