Adel in Utrecht
-
De sportieve Sigurd in de spotlight
Sigurd von Ilsemann heeft nooit zelf in de spotlights gestaan. Steeds wordt zijn naam verbonden aan die andere persoon, de Duitse keizer Wilhelm II, die jarenlang een zwaar stempel op het leven van Sigurd drukte. Of zijn naam werd genoemd in relatie tot die van gravin Elisabeth van Aldenburg Bentinck, namelijk als ‘de man van’……
-
De financiële situatie van Henriëtte
Als ervoor wordt gekozen om het stamslot aan de oudste zoon (of bij gebrek aan zonen de erfdochter) te vererven, dan blijven er vaak nog broers en zussen over die niet met lege handen kunnen blijven staan. Voor hen worden in testamenten ook vaak voorzieningen getroffen. Het is dan aan de nieuwe heer om die…
-
Het bestuur in de heerlijkheid Amerongen
In de middeleeuwen ontstonden er heerlijkheden. In de loop der tijd slaagden adellijke grondbezitters erin steeds meer politieke, economische en juridische macht te verwerven. Zij noemden zich ‘heer‘ en hun gebied een ‘heerlijkheid‘. Het waren zelfstandige gebieden met eigen lokale wetten, bestuurders en rechtspraak. Vaak hadden de edelen in hun heerlijkheden een gelijknamig kasteel of…
-
Godard Adriaan beschikt
Op 1 april 1687 gaf Godard Adriaan van Reede, als Heer van de Heerlijkheid Amerongen, aan de drost van Amerongen de opdracht ene Jan Gertsen Spijcker onmiddellijk te arresteren. De moord Wat was het geval? Drie dagen eerder, op 29 maart, kreeg deze Spijcker in Breukelen in de herberg De Keyserskroon ruzie met de herbergier.…
-
Halszaken in Amerongen
Even buiten Amerongen stond van 1350 tot 1809 een galg. Hij bestond uit drie stenen zuilen die aan de bovenkant met elkaar verbonden waren. Daaraan hingen kettingen om de gestraften aan op te hangen. Een prima locatie: langs de doorgaande weg van Amerongen naar Rhenen, goed zichtbaar vanaf de Rijn. Waarom had Amerongen een galg…
-
Rouwborden
In het Huys hangt beneden in de hal bij de ingang een rouwbord. Eigenlijk een vreemde plek voor zo’n object, want normaal gesproken zie je deze borden alleen in kerken. Als bezoekers meer willen weten over dit bord kun je ze iets over dit bord voor Willem, de zoon van Godard, vertellen. Vervolgens kun je…
-
Huismuziek
De bladmuziekcollectie geeft niet alleen een beeld van wie er allemaal in de familie musiceerden, maar ook hoe ze muziek maakten. Een deel van de bladmuziek verwijst naar het musiceren in een grotere bezetting. Dit is waarschijnlijk bladmuziek die gebruikt werd bij het Collegium Musicum Ultrajectinum (Utrechts Muziekcollege), waar niet alleen Frederik Christiaan Reinhard van…
-
Dit boek behoort aan mij
In het verleden bezat alleen de hogere sociale klasse, waartoe ook de Van Reedes en de Bentincks behoorden, een privébibliotheek. Vaak gebruikten ze een zogenaamd persoonsgebonden ex libris, dat voorin het boek werd geplakt. Het ex libris (Latijn: uit de boeken) fungeert als een eigendomskenmerk: ‘Dit boek behoort aan mij’. Tegenwoordig heeft menig boekenliefhebber een ex…
-
De abdis in de lange gang
Als je via de trap op de beletage komt en dan richting de bediendentrappen loopt, dan zie je links op de muur een groot portret van een abdis. Het portret valt alleen al op vanwege de katholieke uitstraling: een non met een grote witte vleugelmuts, in een zwarte habijt, met een gouden gedraaide ketting met…
-
De opa van Henriette, een liefdesbaby?
Onze Henriette van Nassau-Zuylestein was de kleindochter van een bastaard. Hoe ging men vroeger eigenlijk om met kinderen die buiten de echt geboren werden? Margaretha had het, nog vol van ergernis, neergepend in een brief aan haar liefste hartje. Ze schreef dat de heer van Zuylestein die dinsdag getrouwd was met zijn Engelse dame. Op…
-
Het raadsel van het wapenbord van Willem
Bij binnenkomst via de onderbrug kom je in de entree. Net naast de trap naar boven hangt een groot ornament met het wapen van de Van Reedes. Sommige bezoekers vragen mij dan aan het eind van de rondleiding, als we weer terug in deze ruimte komen, waarom dat bord daar hangt. De eerste keer wist…
-
De rechtspraak in een heerlijkheid
Amerongen was een heerlijkheid. Een heerlijkheid is een gebied waarbinnen een aantal omschreven rechten van kracht zijn. het belangrijkste recht is de jurisdictie: het recht om recht te spreken. Soorten jurisdictie Er waren drie niveaus van jurisdictie die behoorden bij verschillende heerlijkheden. Onder de lage of dagelijkse jurisdictie vielen civiele zaken. Voorbeelden daarvan zijn de…
-
Heerlijke rechten
Heerlijkheden zijn voortgekomen uit het feodale systeem van leenheren en vazallen. Je kunt ze zien als de voorloper van de Gemeenten. Aan een heerlijkheid waren diverse heerlijke rechten toebedeeld, meestal als vertegenwoordiging van het gezag van de vorst of hogere adellijke heer (hertog of graaf) van een gebied. Bestuurlijke laag Een heerlijkheid was een bestuurlijke laag…
-
Beter een goede buur dan een verre vriend
Goert van Reede van Saesveld trouwt met Geertruid van Nijenrode, erfdochter van Kasteel Zuylestein. Nog voor Goert namens zijn vrouw met Zuylestein beleend wordt, koopt hij ook Kasteel Amerongen. Daarmee kwamen de buurkastelen in één hand. Als in 1640 Zuylestein verkocht wordt aan prins Frederik-Hendrik, krijgt Amerongen nieuwe buren. Hij vermaakt het kasteel aan zijn…
-
Decor of decoratie?
Als je je verdienstelijk maakt in de maatschappij krijg je misschien op termijn wel een koninklijke onderscheiding. Of als je je heldhaftig gedraagt op het slagveld kun je misschien wel een erespeld tegemoet zien. Hoe gedraag je je na het verkrijgen van zo’n ereteken? Loop je ermee te koop en hang je je kleding of…