Gevel van een verwoest huis

Verwoeste kastelen en buitenplaatsen

n 1672 wordt de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden van drie kanten aangevallen en is ‘het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos’. De troepen van Lodewijk XIV en de bisschoppen van Münster en Keulen hebben veel vernield, maar benutten de kastelen en buitenplaatsen ook voor eigen gerief. Brandschattingen Veel eigenaren van kastelen […]

Tekening van een verdedigbare toren aan een rivier.

Het politieke vertrouwen in de IJssellinie

Ondanks het falen in 1624 zetten de Staten Generaal en de Hollandse politici in 1672 weer volledig in op de IJssellinie. Eigenlijk had men vertrouwen in alle verdedigingslinies, want die zouden de oprukkende Fransen gaan tegenhouden. Als de forten bij Maastricht en de zes Rijnforten zouden vallen vallen, dan kwamen de Fransen aan bij de IJssellinie, waar […]

Een waterig landschap met in de verte een stad.

De zuidelijke verdedigingslinie

In de tachtigjarige oorlog ontstonden in Zeeuws-Vlaanderen kleine linies. De Spanjaarden hadden in 1583 eigenlijk heel Zeeuws-Vlaanderen veroverd, behalve de Terneuzen, Biervliet en Sluis. Vanuit deze plaatsen begon men dijken door te steken en zo ontstonden de linies. In 1628 ontstond door samenwerking een West-Brabantse linie rond Bergen op Zoom en verder in Brabant lag […]

Vier aanvoerders van het Franse leger, Lodewijk XIV, Condé, Luxemburg en Turenne

Drie Franse legers

Het leger van opperbevelhebber Lodewijk de XIV dat over de Rijn kwam bestond uit 100.000 soldaten. De belangrijkste aanvoerders van Lodewijk waren de markies van Turenne, de prins van Condé en maarschalk Luxembourg. De soldaten aan de IJssellinie zullen zich schrap gezet hebben en hebben gebeden zoveel ze konden. De overmacht was enorm. En dan drongen ook de legers […]

De stad Arnhem van over de Rijn

De verovering van Arnhem en Nijmegen

Op 13 juni 1672 marcheerde het leger van Turenne naar Arnhem, stak de Nederrijn over met een pontonbrug en startte daar een belegering. Het Staatse leger was inmiddels van de IJssel naar Utrecht gevlucht en daardoor durfde Turenne een ultimatum te stellen. Als de stad zich niet over zou geven, zouden alle bewoners vermoord worden. […]

Willem III te paard

De schielijke aftocht bij de IJssel

Willem III wist allang dat de IJssellinie niet te verdedigen viel. Nadat de Fransen de Rijn waren overgestoken werd de verdediging zinloos. Toen een ijlbode in het hoofdkwartier bij Dieren aankwam met dit bericht, besloot Willem III om op te breken. Als de Franse troepen de Rijn over waren, dan lag de weg open om […]

Aquarel van Doesburg van over de IJssel

Doesburg en Zutphen

Het Franse leger kon makkelijk oprukken nadat ze de Rijn overgestoken waren. Lodewijk en zijn broer Filips, de hertog van Orléans, trokken vanuit Lobith via de Achterhoek richting de IJssellinie. Op 17 juni komt Lodewijk bij Doesburg aan. Filips van Orléans trekt verder. Doesburg Met het verbeteren van de vesting Doesburg was al in 1607 onder Maurits […]

Een gat in een dijk

Het laatste wapen

Als laatste wapen tegen het oprukkende Franse leger grepen de Staten van Holland naar de waterlinie. In allerijl bracht een commissie eind mei 1672 in kaart hoe door inundatie Holland voor de vijand ontoegankelijk kon worden. Het vullen van de inundatiegebieden Op 8 juni werd begonnen met het openzetten van sluizen en het doorsteken van dijken. Dat […]

De poort van Amersfoort

Door naar de Betuwe en de Veluwe

Na de overtocht van de Rijn bij Lobith, lag de Betuwe open voor de troepen van Turenne. Om deze makkelijke doortocht te beperken werd begin achttiende eeuw het Pannerdens Kanaal aangelegd, maar in 1672 konden de Fransen gewoon doormarcheren. Pontonbrug bij Arnhem Bij de verovering van Arnhem was er een pontonbrug over de Nederrijn gelegd en hiermee lagen […]

Getekende soldaten

De vesting Naarden smadelijk verlaten

Naarden was in 1672 als vestingstad zwaar verouderd, Amsterdam had vernieuwing lange tijd tegen gehouden, mede door rivaliteit tussen de steden. Nu de vijand dichterbij kwam was Naarden voor Amsterdam als voorpost echter opeens een belangrijk verdedigingswerk. De Staten Generaal gaven pas begin 1672 ruimte om aan de verdediging te werken. Dit was helaas te […]