Tijdsperiode
-
De zeeslag bij Solebay
Op 7 april 1672 volgde na de onverhoedse Engelse aanval op de Hollandse handelsvloot uit Smyrna de officiële Engelse oorlogsverklaring. Deze zeeoorlog zou later de boeken ingaan als de Derde Engels-Nederland Oorlog. Ook Engelse dreiging In Engeland werden een oorlogsvloot en een landingsleger in gereedheid gebracht voor een landing op de Hollandse kust. Toen Margaretha…
-
Drie Franse legers
Het leger van opperbevelhebber Lodewijk de XIV dat over de Rijn kwam bestond uit 100.000 soldaten. De belangrijkste aanvoerders van Lodewijk waren de markies van Turenne, de prins van Condé en maarschalk Luxembourg. De soldaten aan de IJssellinie zullen zich schrap gezet hebben en hebben gebeden zoveel ze konden. De overmacht was enorm. En dan drongen ook de legers…
-
Hans Willem Bentinck tijdens het Rampjaar
In de eetzaal hangt een groot portret van Hans Willem Bentinck (1649-1709), de eerste graaf van Portland en een voorouder van graaf Van Aldenburg-Bentinck. Hans Willem was een belangrijk persoon in Engeland toen Willem III daar binnen viel. Maar wat deed Hans Willem tijdens het Rampjaar? Frisse blik Hans Willem Bentinck begint zijn carrière als ‘favoriet’ van…
-
Lodewijk XIV komt bij Lobith ons land binnen
Op 12 juni 1672 kwamen de Fransen met een immens leger aan bij Lobith. De Fransen voerden dezelfde tactiek als de Spanjaarden rond 1636 gebruikt hadden: de Rijnforten overwinnen en dan doorstoten en gelijk de Betuwe in. Door voor de Betuwe te kiezen, konden ze de IJssellinie omzeilen. Laag water De overtocht bleek overigens ook…
-
Het beleg van Grol
De Münsterse en Keulse troepen arriveerden in het oosten van ons land en wilden direct door naar de IJssel. Maar de bisschop van Münster wilde eerst Grol (Groenlo) belegeren. Grol was een sterke vesting in het oosten van Gelderland en lag strategisch op de handelsroute naar het oosten. Het was een stad die was omgeven door een…
-
De Zonnekoning op weg naar de Republiek
De Franse plannen voor de aanval van de Republiek werden in de zomer van 1671 gesmeed, waarbij de Zonnekoning en zijn belangrijkste adviseurs, o.a. Louvois en legeraanvoerders Turenne en Condé, de volgende afspraken maakten: Charlerois En zo geschiedde het. Vanaf april trekken de Franse troepen onder leiding van Turenne, Condé en de hertogen van Orleans…
-
Voorbereidingen aan de IJssel
In de loop van mei 1672 hadden duizenden (opgetrommelde) graafarbeiders de spade in de grond gestoken voor de aanleg van loopgraven langs de IJssellinie. In dit stadium vertoonde het leerproces in Den Haag een andere snelheid dan dat van de mannen aan de IJssel en in het leger. Mannen te velde De jonge prins van…
-
De zuidelijke verdedigingslinie
In de tachtigjarige oorlog ontstonden in Zeeuws-Vlaanderen kleine linies. De Spanjaarden hadden in 1583 eigenlijk heel Zeeuws-Vlaanderen veroverd, behalve de Terneuzen, Biervliet en Sluis. Vanuit deze plaatsen begon men dijken door te steken en zo ontstonden de linies. In 1628 ontstond door samenwerking een West-Brabantse linie rond Bergen op Zoom en verder in Brabant lag…
-
Het politieke vertrouwen in de IJssellinie
Ondanks het falen in 1624 zetten de Staten Generaal en de Hollandse politici in 1672 weer volledig in op de IJssellinie. Eigenlijk had men vertrouwen in alle verdedigingslinies, want die zouden de oprukkende Fransen gaan tegenhouden. Als de forten bij Maastricht en de zes Rijnforten zouden vallen vallen, dan kwamen de Fransen aan bij de IJssellinie, waar…
-
Godard Adriaan en Willem III
‘Onze’ Godard Adriaan heeft in 1670 nog een sleutelrol gespeeld bij de benoeming van Willem III in de Raad van State. De Staten Generaal waren namelijk verdeeld over de rol van de prins. Advies of besluit? Johan de Witt wilde hem slechts een adviserende stem geven. Godard Adriaan en Johan van Reede, heer van Renswoude,…
-
Godard Adriaan heeft Lodewijk XIV door
In het najaar van 1671 werd de situatie in de Republiek steeds dreigender. De spanningen met Frankrijk liepen op. Godard Adriaan was een van de eersten die door had dat de aanval van Lodewijk XIV niet uit het zuiden door de Spaanse Nederlanden zou komen, zoals de meeste regenten dachten, maar uit het oosten. De…
-
Lodewijk, het verdrag en de bisschoppen
Nadat Lodewijk XIV het neutraliteitsverdrag met de keizer had gesloten, gaf het geen pas om met zijn leger door de Spaanse Nederlanden te trekken om die arrogante Hollanders een lesje te leren. Hij moest dus een list verzinnen. De Spaanse Nederlanden, zo was de afspraak, moesten voorlopig met rust worden gelaten en zouden te zijner…
-
Het vernuft van de Hollandse waterlinie
De Hollandse waterlinie was een technische hoogstandje, dat in een mum van tijd bedacht werd. De Staten van Holland benoemden op 8 april een commissie die een plan moest maken. Binnen twee weken lag dat plan er. Eigenlijk was het een staaltje van wat we nu “reverse engineering” noemen: een bestaand ontwerp heel goed bestuderen…
-
Het geheime verdrag van Zweden en Frankrijk
Na een onafhankelijkheidsoorlog tegen Denemarken die twee jaar duurde, werd Zweden een onafhankelijk koninkrijk. Kort daarna ging het land mee in de reformatie. De positie van het land is niet vanzelfsprekend en de politiek is expansief: Zweden groeit uit tot een grootmacht, maar komt daardoor wel in oorlog met veel van zijn buren. Bondgenoten In…
-
Utrecht, een onverdedigbare stad
De Republiek had onder leiding van Johan de Witt voor een sterke zeemacht gekozen ten koste van de landmacht. Veel steden hadden hun verdedigingswerken sterk verwaarloosd, zo ook de stad Utrecht. De laatste verbetering dateerde uit 1629-1630. De verdedigingswallen waren veranderd in boomgaarden en ’tuinen van plezier’ en er stonden schuurtjes en andere bouwseltjes op.…