In de eetzaal hangt een groot portret van Hans Willem Bentinck (1649-1709), de eerste graaf van Portland en een voorouder van graaf Van Aldenburg-Bentinck. Hans Willem was een belangrijk persoon in Engeland toen Willem III daar binnen viel. Maar wat deed Hans Willem tijdens het Rampjaar?

Portret van een zelfverzekerde man met grote neus en lang donker haar in een donker harnas met een witte sjaal. Schuin achter hem in het donker staat een andere man met een vriendelijke glimlacht. Beide mannen staan in een cartouche met putti.
Dubbelportret van Prins Willem III (1650-1702) en Hans Willem Bentinck (1649-1709), Willem Sonmans, 1676. Collectie Kasteel Amerongen.

Frisse blik

Hans Willem Bentinck begint zijn carrière als ‘favoriet’ van Willem III als jonker wanneer hij in 1664 in Den Haag aankomt. Hij is op dat moment nog niet (of amper) betrokken bij de intriges aan het hof. Sterker nog, Hans Willem was niet eens geschoold als politicus of diplomaat, maar als militair. Er wordt dus ook wel gezegd dat Willem III de eerlijkheid en directheid van Hans Willem waardeerde te midden van alle politieke spelletjes.

Als jonker volgt Hans Willem de Prins overal naartoe. Wanneer Willem III zijn positie in de Staten van Zeeland opeist in 1668 is Bentinck erbij. Ook op de eerste reis van de Prins naar Engeland om zijn oom Karel II te ontmoeten is Bentinck mee. Vier jaar later belooft de Prins aan Hans Willems ouders om altijd voor de toekomst van hun zoon te zorgen. De twee mannen hebben een sterke band ontwikkeld.

Kamerheer, logistiek wonder en informatie

Tijdens het Rampjaar blijft die band bestaan, maar begint Hans Willem langzaam maar zeker in rang te rijzen. In 1672 wordt Bentinck benoemd tot kamerheer van Willem III. Deze nieuwe positie betekent dat Bentinck een aantal ondergeschikte taken moet doen, maar ook dat hij heel erg dicht bij de Prins blijft. Dat geeft hem een enorm prestige. Voor Hans Willem was dit echter niet genoeg. De oorlog met Frankrijk zou hem de kans geven om ook te stijgen in het leger. En inderdaad, al snel ontpopt Hans Willem zich als een talent in de logistieke planning van het leger en het vergaren van militaire inlichtingen, zoals vijandelijke troepengrootte, om daarmee gevechtsplannen en tactieken te kunnen maken.

Promotie

Zijn werk is niet zonder beloning: in 1672 is hij al kapitein van de infanterie. In april van datzelfde jaar wordt hij benoemd tot ritmeester (kapitein) van de cavalerie. In 1674 volgt een promotie tot kolonel van de cavalerie, dezelfde functie die de vier jaar oudere Godard van Reede van Ginkel had aan het begin van het Rampjaar. Waar Godard van Ginkel vecht aan de frontlinies, vinden we Hans Willem achter de schermen, druk bezig met het voorbereiden van de plannen om tegen de Fransen te strijden.

Diplomaat

Pas na het Rampjaar begint Hans Willem zich te verdiepen in de politiek en de diplomatie, om zo de vaardigheden op te doen waar hij later in Engeland zo bekend om kwam te staan. Het is pas dan dat de promoties van Hans Willem echt de hemel in schieten.

Bij een tafel staat een man met een grote bos bruine krullen, hij kijkt serieus. Hij draagt een roodfluwelen mantel met een hermelijnen kraag. Onder de mantel draagt hij een roodfluwelen jas en de keten van de Orde van de Kousenband (Joris en de draak). Zijn rechter arm leunt op de tafel waar een Earls Coronet op ligt. Zijn linker hand heeft hij onder de mantel in zijn zij.
Hans Willem Bentinck (1649-1709), Gottfried Kneller, 1689-1699. Collectie: Kasteel Middachten, bron: RKD.
ObjectMakerDateringMateriaalVaste plek (Atlantis)
Dubbelportret van stadhouder Willem III en Hans Willem BentinckWillem Sonmans of J.V. van Douven1676Olieverf op doekGalerij (0898)
Portret Hans Willem BentinckKopie naar G.Kneller19e eeuwOlieverf op doekEetkamer (0878)

Gerelateerde berichten