Aan het eind van de 17de eeuw komt Willemijntje van den Doorslag in dienst van kasteel Amerongen. Het kasteel is dan vermoedelijk al bezit van Ursula Philippota van Raesfelt. Zij is sinds 1703 de weduwe van Godard van Reede van Ginkel. Philippota woont echter zelf op kasteel Middachten en laat de zorg voor Amerongen over aan haar dochter Reiniera. Die runt dan samen met Willemijntje en het overige personeel de huishouding.

Wanneer Philippota op 3 september 1721 overlijdt komt Wilhelmina in dienst van Henriette van Nassau-Zuylestein. De man van Henriette, Frederik Christiaan van Reede, is dan al drie jaar overleden. Daardoor is Henriette alleen met drie kinderen als ze het kasteel betrekt. 

Een huishoudster zit op een stoel met in haar rechterhand een borstel en in haar linkerhand een hoed. Voor haar staat een keurig geklede jongen zonder hoed. De vloer is bezaaid met speelgoed.
Huishoudster spreekt jongen toe, Johann Jacob Haid naar Jean Baptiste Siméon Chardin, 1738-1768. Collectie: Rijksmuseum.

Bekwaam en betrokken

Willemijntje wordt een van de belangrijkste personeelsleden. Ze krijgt het volle vertrouwen van Henriette en haar kinderen. In de loop van de tijd lijkt ze bijna deel van het gezin te zijn geworden. Als bijvoorbeeld de twee zonen van Henriette voor hun studie naar Den Haag en later naar het Duitse Marburg vertrekken, vergeten ze in hun brieven aan moeder niet om haar te vragen hun groeten over te brengen aan vrouw Doorslag. “Wij verzoeken ons dienst te preezenteren aan susje en vrou Deurslag.” Bijna als een moeder zo zorgzaam is Wilhelmina voor de jongens als ze in Duitsland zijn. Ze zorgt er steeds voor dat het hun aan niets ontbreekt.

Een donker schilderij van een vrouw gezeten op een stoel. Ze lijkt van middelbare leeftijd. Ze is van top tot teen afgebeeld. Ze zit schuin naar rechts en kijkt de toeschouwer met een aarzelende blik aan. In haar rechterhand, die op haar schoot ligt, heeft ze een opengeslagen boek. Misschien houdt ze in haar linkerhand met duim en wijsvinger iets vast, wellicht een lorgnet. Ze heeft een wit mutsje op dat haar haar bedekt en onder haar kin met een losse knoop geknoopt, waarvan de twee uiteinden naar beneden hangen tot ongeveer haar borst. Ze is gekleed in een soort rode mantel met mouwen net over haar ellebogen waar ook nog een stukje witte stof te zien is.Daaroverheen draagt ze een witte omslagdoek. Eronder heeft ze een witte, wijdvallende rok van glanzende stof dat ruim om haar benen valt.
Vrouw Doorslag, huishoudster van Henriette van Nassau-Zuylestein, 18e eeuw. Collectie Kasteel Amerongen.

Groeten aan ‘de goede vrouw Doorslag‘

Ook diverse mensen die deel uitmaken van het sociale netwerk van Henriette doen aan het eind van hun brieven nogal eens het verzoek om vrouw Doorslag de groeten te doen. Zo vraagt bijvoorbeeld dominee Arnold de Ridder aan Henriette om de groeten over te brengen aan ‘de goede Vrouw Doorslag’. Hij vermeldt in een andere brief dat hij ‘grootje Doorslag’ een paar kaasjes heeft gestuurd. Daar uit blijkt wel dat ze een goede bekende was en in het kasteel status heeft.

Vertrouweling

Willemijntje heeft van Henriette volledig het vertrouwen genoten. Ze leeft mee met het wel en wee van het gezin. Ook maakt ze deel uit van het sociale netwerk van Henriette. Dat heeft ze ongetwijfeld te danken aan haar verstandige bestuur van de huishouding en de trouwe toewijding waarmee ze de familie Van Reede dient. Na haar overlijden hangt haar portret als blijvende herinnering in het kasteel, waar we het nog steeds kunnen bekijken.

ObjectMakerDateringMateriaalVaste plek (Atlantis)
Portret van Vrouw Doorslagolieverf op doekLange gang 24 (0866)
Archiefstukken
HUA 1001.3354 Brieven gericht aan Henriette van Nassau afkomstig van personeel en gewezen personeel van haarzelf en haar familieleden, 1725-1756 Brief van 7 september 1742 van W. v.d. Doorslag (scan 1)
HUA 1001.3331-3333 Brieven gericht aan Henriette van Nassau afkomstig van predikanten en hun familieleden, 1725-1757Brieven van 30 oktober 1733 van A. de Ridder (scan 47/49)
HUA 1001 3284-3291 Brieven gericht aan Henriette van Nassau afkomstig van haar zoons, dochter, schoonkinderen en kleinkinderen, 1723-1756Brief van 16 november 1730 van de zoons uit Den Haag (scan 37)

Gerelateerde berichten