Dit verhaal is deel 22 van 23 in de serie Rampjaar: Hollandse Oorlog
Dit verhaal is deel 5 van 5 in de serie Rampjaar militair: steden en vestingen

Het Franse leger kon makkelijk oprukken nadat ze de Rijn overgestoken waren. Lodewijk en zijn broer Filips, de hertog van Orléans, trokken vanuit Lobith via de Achterhoek richting de IJssellinie. Op 17 juni komt Lodewijk bij Doesburg aan. Filips van Orléans trekt verder.

Doesburg

Met het verbeteren van de vesting Doesburg was al in 1607 onder Maurits een aanvang genomen, o.a. met het aanleggen van bastions e.d. In 1672 was Doesburg mede door het graven van extra grachten een van de sterkste vestingsteden van de Republiek. Desalniettemin ging het ook hier snel: Lodewijk begint de 18de met beschieten en neemt de 21ste Doesburg in. Zijn troepen stuurt hij door naar Zutphen waar Filips van Orléans de belegering leidde.

Twee tekeningen van Doesburg. Boven Doesburg vanaf het land. Een zanderige grond en een soort kloof met daarachter een (wal-)muur. Verder zien we de kerk en huizen. De tweede tekening is heel breed maar niet hoog. Nu zien we Doesburg vanover de eisel. Eeen breed, lichtgrijs vlak met aan de andere kant een kade en een kerk en nauwelijks herkenbaar verschillende huizen, poorten en windmolens.
Doesburg 21 juni 1672, Adam Frans van der Meulen. Collectie Mobilier National

Zutphen

Al op 12 juni was er bij Zutphen een trompetter verschenen die liet weten dat de Fransen de stad opeisten. Zutphen was als vesting kort voor de belegering verstevigd en er was veel te oorlogsmaterieel aanwezig om de stad op zo maar op te geven. Dus de Zutphenaren gaven geen gehoor aan deze oproep. De al eerder genoemde Gerard Adolph Bentinck van Breckelkamp en ene Barreveld hielpen de Fransen met onderhandelen.

Op 18 juni was het aanbod een onbelemmerde aftocht en het blijven belijden van de hervormde godsdienst bij een overgave. De onderhandelingen duurden een paar dagen, want in Zutphen was er een tweestrijd ontstaan tussen de soldaten aan de ene kant en de burgerij en regenten aan de andere kant.

Foto van een tekening met een panoramisch gezicht op Zutphen, ingenomen door het Franse leger op 25 juni 1672.
Gezicht op Zutphen 1672, frères Moreau (foto) naar Adam Frans van der Meulen (tekening), 1900-1903. Collectie Rijksmuseum.

Toen op 21 juni de Fransen zich voor de stad toonden startten de soldaten de strijd, maar na zware verliezen kon men op 23 juni bij een nieuwe onderhandelingspoging de Fransen niet vermurwen van de strijd af te zien en de eerder gedane beloften na te komen. De schermutselingen duurde voort. De overgave vond plaats op 25 juni.

Toen Doesburg en Zutphen veroverd waren trokken de Franse troepen door naar Deventer, waar ze zich bij de troepen van de Duitse bisschoppen voegden.

Kaartje van de Achterhoek en Arnhem-Nijmegen met het Duitse land daarachter. Een groot blauw ovaal tussen Rees en Wezel, geeft de plaats van de legers op 5 juni weer van Turenne, Condé en Lodewijk XIV, een blauw rondje bij Dorsten is het leger van Luxembourg. Luxembourg trekt direct naar het noorden, waar hij 10-6 aankomt. Lodewijk trekt naar Rees (10-6) en van daar naar Doesburg. Condeé trekt naar Nijmegen (12-6).
De bewegingen van de Franse troepen begin juni 1672. Fragment uit: De troepen bewegingen van 5 mei tot 15 juni 1672.
Er trekt een blauw leger van Lodewijk naar Doesburg, Zutphen, Deventer en Zwolle. Een zwart leger trekt van Grol, naar Deventer, Zwolle, Elburg en Harderwijk. De gele troepen zitten achter de Hollandse Waterlinie.
De bewegingen van de Franse troepen van 18 tot 23 juni 1672. Fragment uit: De troepen bewegingen van 18 juni tot 21 juli 1672.
BronnenFeiten
Wikipedia (2022). Beleg van Doesburg.Beleg Doesburg
Wikipedia (2020). Beleg van Zutphen (1672). Benaderd 7 maart 2022.Beleg Zutphen
Fruin, Robert (1972). De oorlog van 1672. Groningen: Wolters Noordhoff.pp. 156-157 Onderhandelingen bij Zutphen
Valkenier, Petrus (1742). ’t Verwerd Europa ofte politijke historische beschrijvinge. Amsterdam: A. Schoonenburg en J. Rotterdamp. 498: Beleg van Doesburg

Gerelateerde berichten