In de film Harry Potter krijgt Harry’s vriend Ron Wemel van zijn moeder een ‘brulbrief’. Een brulbrief is een brief met een donderpreek als inhoud. Deze brief wordt in de film heel ludiek uitgebeeld, doordat de brief al schreeuwend en hangend in de lucht achter de ontvanger aangaat wanneer hij de brief probeert te negeren. De afzender schreeuwt als het ware de tekst naar de ontvanger. De brulbrief uit Harry Potters film is vast afgeleid van de ‘brandbrief’ wat komt van het woord ‘brandschatting’. Even een en ander uitleggen?

Een brandschatting betekent letterlijk een ‘brandbelasting’. Dit middel zetten legers in oorlogstijd in als ze door een stad trokken. Ze eisten dan een vergoeding ofwel schatting van het stadsbestuur en als die daaraan niet voldeed zou de stad geplunderd en platgebrand worden. Het idee achter brandschatten is feitelijk niets anders dan afpersing onder dreiging van brandstichting. Vaak dreigden legeraanvoerders hiermee als ze te weinig soldij (militair salaris) voor hun troepen hadden. Of losgeslagen soldaten deden dit zelf als ze geen soldij hadden ontvangen om zo toch nog aan geld en voedsel te komen. De vroegste vermelding van de begrippen brandschatting of brandschatten in de Nederlandse taal komt uit de Middeleeuwen uit 1472. Ook in het Duits (brandschatzen) en Vlaams (brandscatten) is de term bekend.

Landschap met een weg, velden en bosjes en bomen. In de verte ligt een dorp met een kerk en diverse huizen. In het midden staat een huis in brand. De vlammen steken boven het dorp uit en oranje gekleurde rook stijgt omhoog.
Brand in een dorp, Barbara Regina Dietzsch (1677 – 1719), collectie Rijksmuseum

Verwant aan het begrip brandschatting is de term brandbrief. Hieronder wordt een brief verstaan waarin gedreigd wordt met brand of geweld als er niet betaald wordt. Feitelijk zijn brandbrieven aankondigingen van een brand. Tja en dan kom ik waar ik moet zijn: een brandbrief is dus afgeleid van het woord brandschatting.

Tijdslijn van de brand in het kasteel

Gerelateerde berichten