Als Henriëtte van Nassau-Zuylestein in 1715 trouwt met de 20 jaar oudere Frederik Christiaan van Reede, tweede graaf van Athlone, is mevrouw Doorslag al huishoudster op het Huys. Helaas overlijdt Frederik Christiaan al na vier jaar huwelijk en blijft Henriëtte met drie kleine kinderen achter. Later zal blijken dat Henriëtte haar eigen kinderen zal overleven. Henriëtte ontfermt zich over het jonge gezin dat na de dood van haar dochter alleen achterblijft. Het moge duidelijk zijn dat mevrouw Doorslag een grote steun is geweest voor Henriëtte in deze droevige tijd.

Portret van drie kinderen, links een zittend meisje met bloemen op schoot en een elegante okergele jurk aan en opgestoken haar. Haar linkerhand houdt de bloemen vast, haar rechter hand heeft een lint vast. Over haar linker been hangt een blauwe doek. Voor haar op de grond liggen geplukte bloemen. In het midden een jonge man met haar over de oren en een halflange groene jas aan, daaronder een ruim zittende witte blouse. in zijn rechter hand heeft hij een roze anjer in zijn linker hand een paar witte bloemen. Over zijn schouder hangt een bruine doek. Rechts een jongen met hetzelfde soort haar en een okergele lange jas aan. Daaronder draagt hij een grijze jas en een witte blouse. Over zijn rechter schouder hangt een rode doek. Hij heeft zijn linker hand op de kop van een hazewindhond en in zijn rechterhand houdt hij pijl en boog. Links op de achtergrond Kasteel Amerongen in een Italiaanse fantasietuin.
Ursula Christina Reiniera (1719-1747), Godard Adriaan (1716-1736) en Frederik Willem (1717-1747) van Reede, 1749, J. Fournier. Foto: Elsevier Stockmans. Collectie Kasteel Amerongen.

Steun en toeverlaat

Een donker schilderij van een vrouw gezeten op een stoel. Ze lijkt van middelbare leeftijd. Ze is van top tot teen afgebeeld. Ze zit schuin naar rechts en kijkt de toeschouwer met een aarzelende blik aan. In haar rechterhand, die op haar schoot ligt, heeft ze een opengeslagen boek. Misschien houdt ze in haar linkerhand met duim en wijsvinger iets vast, wellicht een lorgnet. Ze heeft een wit mutsje op dat haar haar bedekt en onder haar kin met een losse knoop geknoopt, waarvan de twee uiteinden naar beneden hangen tot ongeveer haar borst. Ze is gekleed in een soort rode mantel met mouwen net over haar ellebogen waar ook nog een stukje witte stof te zien is.Daaroverheen draagt ze een witte omslagdoek. Eronder heeft ze een witte, wijdvallende rok van glanzende stof dat ruim om haar benen valt.
Vrouw Doorslagh, huishoudster van Henriëtte van Nassau-Zuylestein, 18e eeuw. Collectie Kasteel Amerongen.

Als de twee zonen gaan studeren aan de universiteit in Marburg in het Duitse Hessen, zorgt mevrouw Doorslag dat het de jongens aan niets ontbreekt. Het huishouden in Marburg is eenvoudig en wordt goed geleid door Doorslag. Zelfs de potten en pannen uit Amerongen gaan met hen mee. Zij regelt ook de provisiekast, de voorraden zijn dusdanig dat er nooit gebrek is aan lekkernijen. Vruchten, hammen, spek en ook wijn van ’t Huys uit Amerongen.

Ook in Amerongen worden zij niet vergeten en dagelijks wordt een glaasje wijn gedronken op hun gezondheid en op die van Milady en lady Christine. De zonen sturen aan moeder Henriëtte regelmatig verslag van wat zij doen en wat zij dagelijks meemaken. Zij hebben in Marburg een vol lesprogramma met schrijven, lezen, talen leren, schieten, paardrijden; overdag en ook ’s avonds. Uit de familiecorrespondentie tussen moeder en haar zonen blijkt dat de jongens geregeld vragen om de groeten over te brengen aan mevrouw Doorslag.

Portret

Uniek is dat de familie een portretje van de huishoudster heeft laten ophangen. Dit portretje bevestigt het belang van vrouw Doorslag voor de familie en hangt nog steeds in het Huys. Op het portretje is mevrouw Doorslag te zien met een boek en een bril. Het was een ode aan deze voor het gezin belangrijke vrouw, want welke huishoudster heeft nu een portretje van zichzelf? Het is niet ongebruikelijk dat een huishoudster kon lezen. Het portretje hangt op de lange gang tegenover de ingang van de gobelinkamer. Een portret van een vrouw met een boek en een bril, kennen we dat niet ergens van?

ObjectMakerDateringMateriaalVaste plek (Atlantis)
Portret van Vrouw DoorslagOlieverf op doekLange gang 24 (0866)