In de twee slaapkamers op het kasteel, de Lodewijkskamer en de Koningskamer, staat het bed vrij in de ruimte. Eigenlijk zoals we dat nu nog steeds doen. Margaretha noemt haar kamer de Alkobikamer. De alkoofkamer.

Een rode kamer met een houten achterwand met daarin een opening met een gordijn. Achter het gordijn staat een bed. Rechts achter in de kamer staat een rood kamerscherm, daarachter staat een wieg met met daarachter een vrouw. Tegen de muur staat een vrouw met een kind op de arm.
Kraamkamer met alkoof, fragment uit: Het poppenhuis van Petronella Oortman, Jacob Appel, ca. 1710. Collectie: Rijksmuseum.

Alkoven

Van het eind van de 17e eeuw zijn er een aantal voorbeelden van een kamer met een alkoof waar een bed in kan. Ze zijn terug te vinden in poppenhuizen uit die tijd, in inventarissen en ontwerpen. Er zijn een paar van deze alkoven bewaard gebleven, maar meestal zijn ze bij verbouwingen en moderniseringen verwijderd.

Het idee van een een bed in een alkoof kwam uit Frankrijk. Uit een inventaris is bekend dat Amalia van Solms aan het stadhouderlijk hof een alkoof had. Een alkoof werd meestal opgebouwd uit hout. De ruimte tussen de muren en de houten wand werd gebruikt voor bijvoorbeeld kasten of om een secreet te plaatsen.

Een platte grond van een redelijk vierkant gebouw. midden voor een brede hal met twee trappen. De twee ramen en deur zitten in een deel van de gevel dat een beetje uit steekt. Links en rechts daarvan een grote ruimte. Achter de trappen een gang die over de volle breedte van het huis loopt. Midden achter een brede grote zaal met vier ramen in een deel van de gevel dat iets uit steekt. Aan weerszijde een kleinere ruimte met rechts extra trappen. Met rood potlood zijn er midden achter trappen getekend, maar ook rechts tegen de muur. Heel dun staan op sommige plekken ook nog extra lijnen toegevoegd.
Plattegrond van de eerste verdieping van het huis Amerongen, Anoniem, 17e eeuw. Huisarchief Kasteel Amerongen, Het Utrechts Archief. Rechtsonder de alkoofkamer.

Margaretha’s alkoof

Margaretha’s alkoofkamer zit vlak naast de hoofdingang van het huis, wat nu de eetkamer is. Op de plattegrond van de verdieping is de alkoof goed te zien. In dit geval leidt de ruimte achter de alkoof links naar een trapje naar de kelder en rechts naar de ruimte achter de kamer. Helaas vertelt Margaretha ons weinig over het gebruik van de alkoofkamer. Ze noemt de kamer alleen tijdens de bouw. Meestal alleen om te vertellen dat de gewelven in de kelder onder de alkoofkamer gebouwd waren, of juist nog niet. Één keer heeft ze over het hout dat ze voor de vloer wil gebruiken.

Wanneer de alkoof verwijdert is weten we niet. Uit een plattegrond die Victor de Stuers maakte bij zijn bezoek aan Amerongen in 1884, blijkt dat de alkoof al weg was.

Een potloodschets van de plattegrond van de beletage.
Plattegrond beletage, Victor de Stuers, 1884. Collectie: Familiearchief De Wiersse.

Gerelateerde berichten

Auteur