Utrecht vraagt 'sauvegarde' - Een huis vol verhalen

Podcast over het Rampjaar en transcriptie
Vlucht uit Utrecht
Utrecht vraagt ‘sauvegarde’
De overgave van de stad Utrecht
Verwoeste kastelen en buitenplaatsen
De ‘sleuteldragers’ van Utrecht
Lodewijk in het kasteel van de povre monsieur

Op 19 (Dreiskämper) of 20 (Panhuysen) juni stuurden de Utrechtse Staten Godard Willem van Tuyll van Serooskerken, heer van Welland, neef en pleegzoon van Godard Adriaan, met twee anderen naar het Franse hof om een ‘sauvegarde‘ aan te vragen voor de hele provincie.Utrecht was bang voor brandstichting en plundering door de Franse troepen. Zo’n sauvegarde zou voorkomen dat de Fransen de stad Utrecht stormenderhand in zouden nemen.

In een ruimte staan verschillende chique geklede mannen met getailleerde lange jassen, daaronder waarschijnlijk een kniebroek en kousen. Ze dragen allemaal pruiken. De zonnekoning draagt een bruin/oker/goudkleurig pak en een hoed. Hij heeft een blauwe sjerp op met daaraan een kruis. Hij heeft zijn linker hand in zijn zij en in zijn rechter hand een rapier dat hij op de schouder van één van de voor hem geknielde mannen legt. Achter hem staan een paar mannen, waarvan één met papieren in de hand. Achter de geknielde mannen staan een paar mannen in groepjes te converseren. Op de achtergrond de rijk gedecoreerde kamer en een statiebed. — Een bezoek aan de Zonnekoning gaat gepaard met zeer veel etiquette. Institution de l’ordre militaire de Saint-Louis, 10 mai 1695, François Marot © Château de Versailles, Dist. RMN / © Christophe Fouin

Welland en de anderen kregen alleen Lodewijks oorlogsminister Louvois te spreken. De aangevraagde ‘sauvegarde’ kon alleen gegeven worden aan dorpen en hofsteden en dus niet aan Utrecht als provincie. Ze moesten weer terug om een nieuwe opdracht te halen. Maar thuis aangekomen bleek dat de stad zich al had overgegeven.

Bronnen	Feiten
Dreiskämper, Petra (1998). Redeloos, radeloos, reddeloos. De geschiedenis van het rampjaar 1672. Hilversum: Verloren	h4 p. 43, 19 juni 1672, Utrecht vraagt een sauvegarde aan
Lammer, Merle (2021). ‘Och, ons liefve vaderlant is wel in een seer droefvige staet’. De Hollandse Oorlog in de Republiek (1672-1674) door de ogen van tijdgenoten. Leiden: Scriptie militaire geschiedenis.	p. 34, sauvegarde voor de hele provincie
Panuysen, Luc (2009). Rampjaar 1672, Hoe de Republiek aan de ondergang ontsnapte. Amsterdam: Atlas Contact.	p. 159, 20 juni Utrecht vraagt sauvegarde aan, Welland, sauvegarde geweigerd, kan alleen aan dorpen en hofsteden gegeven worden.