Dit verhaal is deel 3 van 3 in de serie Het Rampjaar militair: veldtochten
Dit verhaal is deel 10 van 11 in de serie Rampjaar militair: waterlinies
Dit verhaal is deel 2 van 2 in de serie Rampjaar: Willem III
Dit verhaal is deel 11 van 13 in de serie Rampjaar in Utrecht
Dit verhaal is deel 21 van 23 in de serie Rampjaar: Hollandse Oorlog
Dit verhaal is deel 7 van 7 in de serie Rampjaar: Tweede Münsterse Oorlog

Willem III wist allang dat de IJssellinie niet te verdedigen viel. Nadat de Fransen de Rijn waren overgestoken werd de verdediging zinloos. Toen een ijlbode in het hoofdkwartier bij Dieren aankwam met dit bericht, besloot Willem III om op te breken. Als de Franse troepen de Rijn over waren, dan lag de weg open om via Arnhem achter de IJssellinie te komen en dan zouden de Staatse troepen klem komen te zitten tussen de Duitsers en de Fransen vanuit het Oosten en de andere Fransen uit het Westen.

Willem III op steigerend paard, naar links gewend, gekleed in harnas, met lange tot op de schouders neervallende lokken. Rechts bergen en links een bergachtig landschap met kasteel op rots en op de achtergrond een stadje. Op de voorgrond een ruitergevecht.
Koning-stadhouder Willem III te paard, Johannes Voorhout, 1667-1723. Collectie Groninger Museum.

Geen volledige aftocht

Hierbij werd een merkwaardige keuze gemaakt: tien regimenten te voet en achttien compagnieën te paard, dat was dus meer dan de helft van de troepen die aan de IJssel lagen, bleven achter in Arnhem, Doesburg, Zutphen, Deventer, Zwolle en Kampen. Militair gezien twijfelachtig, maar niemand keek er toen van op: die troepen werden door de gewesten zelf betaald en zij hadden er dus recht op om die troepen in te zetten voor hun eigen verdediging.

Naar Arnhem

Als verzamelplek voor het terugtrekkende leger werd gekozen voor Arnhem en daar kwamen op 13 juni ongeveer 9000 man bijeen. Op 14 juni trokken ze via Wageningen naar Rhenen. Daar hielden ze krijgsberaad en besloten om die zelfde nacht door te trekken tot Amerongen en Wijk bij Duurstede. Op 15 juni kwamen de eerste troepen bij Utrecht aan.

Kaart van Utrecht en Gelderland. Achter de IJssel liggen twee gele ovalen die staan voor de staatse legers. Op 1 juni 1672 zijn ze achter de IJssel gelegerd. Op de 13 juni trekken ze naar Arnhem en op 15 juni zijn ze in Utrecht.
In geel de terugtrekkende beweging van de Staatse troepen. Fragment uit: De troepen bewegingen van 5 mei tot 15 juni 1672.
Bronnen Feiten
Fruin, Robert (1972). De oorlog van 1672. Groningen: Wolters Noordhoff.pp. 142 Terugtrekking van het leger

Gerelateerde berichten