Een huis vol verhalen

De kerstman slaapt al jaren met kerst in de koningskamer. Hoewel heet kerstfeest werd bij de familie Van Aldenburg Bentinck uitgebreid gevierd werd, noemt Siegfried Bentinck in zijn boekje ‘Herinneringen van S.C. Bentinck’ nergens. Tot de jaren dertig van de twintigste eeuw bestond de kerstman zoals we hem nu kennen eigenlijk nog niet. Hij was er in allerlei soorten en maten en vaak niet eens in een rode jas. Hoe het komt dat de jas van de kerstman rood is, dat is een heel verhaal..

Een korte geschiedenis

In Amerika is Santa Claus een samenstelling van de Nederlandse Sinterklaas en de Engelse Father Christmas. Ook de Duitse Knecht Ruprecht en Pelzmärtel kunnen van invloed zijn geweest. Santa Claus is een duidelijke verbastering van Sinterklaas.
Irvin Washington beschreef in 1809 in zijn boek ‘New York’ een Santa Claus gebaseerd op Nederlandse Sinterklaasgebruiken. Door de samenstelling van identiteiten, heeft Santa Claus veel verschillende gedaanten: dik, dun, oud, jong, groot en klein. En zijn mantel is soms een mantel en soms een jas. Die is vaak groen, maar kan ook paars, rood of bruin zijn.

Santa als politiek wapen

Tussen al die verschillende kerstmannen begint politiek tekenaar Thomas Nast tijdens de Amerikaans burgeroorlog (1861-1865) ook de kerstman te gebruiken. In 1881 tekent hij een kerstman die precies lijkt op de kerstman die we nu kennen. Alleen was dit plaatje politieke propaganda: Santa draagt een legerrugzak en ook het zwaard en het horloge stonden voor de toenmalige politiek. Dit waren voor Amerikanen uit die tijd duidelijke politieke symbolen in het kader van de burgeroorlog. Hoewel deze kerstman voor ons heel herkenbaar is, is het zeker nog niet de standaard kerstman die het nu is. Alle andere varianten blijven gewoon bestaan.

Kerstmis kleurt rood sinds Coca-Cola in 1931

Coca-Cola werd in 1893 als handelsmerk geregistreerd. Heerlijk fris in de zomer, maar moeilijk te verkopen in de winter. De marketingafdeling richtte na diverse mislukte campagnes hun pijlen op de kerstman. Dat was niet gemakkelijk, want er was in de twintiger jaren nog steeds geen eenduidig beeld van het uiterlijk van die figuur. Ondanks die onduidelijkheid hield Coca-Cola vast aan de kerstman. Met als basis het gedicht ‘A visit from St. Nicholas‘ werd door Haddon Sundblom in 1931 in opdracht van Coca-Cola een kerstman getekend. Met zijn Scandinavische achtergrond kwam hij uit op een rode, vrolijke man met een buikje en een lange witte baard. Deze kerstman, die Coca-Cola nog steeds in de advertenties gebruikt, is voor ons dé kerstman geworden. En dat de kleur van zijn jas Coca-Cola-rood is? Dat is vast toeval.