De Romantische mode voor heren is zeer prominent aanwezig in het Huys. Het meest zichtbaar is dat op het zogenaamde afgestegen ruiterportret van de zesde graaf van Athlone, Frederik Willem van Reede Ginkel (1766-1810). Op dit bijna levensgrote schilderij (240 bij 153 centimeter), gemaakt rond 1800, is hij afgebeeld als een chique edelman, met een prachtig rijdier aan de hand en een mooie jachthond op de voorgrond. Maar hij is zelf ook niet mis. Hij lijkt Mr Darcy wel uit Pride and Prejudice (Jane Austen).

Hippe vogel

Voor een opgetuigd bruin paard staat een chique geklede heer, hij draagt een donkerblauwe jas die een v-hals heeft en bij zijn middel naar buiten toe wegloopt en lang is van achteren. De jas heeft een rode kraag. Hij draagt een sjaal die strak om zijn nek geknoopt is en onder de jas een soort witte jumper. Hij draagt een strak zittende beige broek met daaronder rijlaarzen met sporen eraan. Hij heeft zijn rechter hand in zijn zij en in zijn linker hand een hoed en een zweep. Voor het paard staat een zwartwitte hond die omhoog kijkt naar het paard.
Frederik Willem van Reede, zesde graaf van Athlone, C. van Geelen, 1775-1799. Collectie Kasteel Amerongen.

Frederik Willem is geheel volgens de laatste mode gekleed, waarbij vooral de pantalon opvalt. Hij draagt een zogenaamde ‘pantalon collante’, een lichtgekleurde, nauwe broek, gemaakt van wol, linnen, katoen of misschien wel zeemleer. Dat was wat anders dan de kuitbroek die voorheen door rijke heren werd gedragen, waarbij de kuiten liefst gehuld werden in dure zijden kousen. Het gewone volk droeg in die tijd ruime lange broeken.

Pantalon collante

Maar met de Franse Revolutie kwam er voor de upperclass een nieuwe mode. Voor de heren was dat dus o.a. de ‘pantalone collante’. Die broek zat zo strak rond het onderlijf en benen dat elke welving zichtbaar was. Het leverde een merkwaardige, en voor die tijd zeker, een licht choquerende aanblik op. De mannelijke ijdelheid werd verlegd tot het hele gespierde been. Dat moest zo lang mogelijk lijken. Vandaar ook de hoge taille en de opzij geschoven voorpanden van de jas. Kleermakers hielden er dan ook rekening mee of hun klant rechts-, dan wel linksdragend was. Met die strakke sportkleding van tegenwoordig voor ogen, vraag je natuurlijk af waar men zich toen druk over maakte.

Pantalons en broeken

Deze nauwsluitende pantalon met een rijgsluiting aan de achterkant en een klep van voren bleef lange tijd hoogst modieus. Ook werden er bretels gebruikt om de broek goed omhoog te houden. Onder de pijpen zat een band onder de voeten door, de souspied. Naast deze pantalon collant, vooral gedragen door salontijgers, zag men op straat steeds meer enkellange broeken die begonnen te lijken op de herenbroeken zoals wij die nu kennen, compleet met aan de voorkant een gulp.

Linkst staan een paar, zij in een soort empire jurk, los vallend rond haar lijf. Ze tilt haar rok op en leunt achterover. Haar haar is samengebonden onder een klein hoedje met wat veren. De man draagt een strakke kuitbroek met een eenvoudige jas. Zijn haar hangt los onder zijn tweekantige steek. Het paar kijkt naar het paar rechts. Zij draagt een strak korset met een vierkant decolleté. de rok is breed en versierd met allemaal frutsels. Haar haar is hoog en bewerkelijk opgestoken. Ze draagt een waaier en lijkt te schrikken. De man draagt in essentie hetzelfde als de linker man, maar dan veel versierder. Zijn haar zit ook hoog en sierlijk gekruld in een staart.
“Ah! Quelle Antiquité!!!” “Oh! Quelle Folie Que La Nouveauté….”, Alexis Chataignier, ca 1797. Collectie BNF Gallica. Oud (rechts) ontmoet nieuw (links) in modeprent.

Frederik Willem

Frederik Willem draagt zijn modieuze pantalon met verve. Het is dus niet zomaar een rijbroek, maar echt een mode statement. Wat we van Frederik Willem weten past dat ook wel bij zijn persoonlijkheid. Hij is twee keer getrouwd en helaas vrij jong gestorven, onder droevige omstandigheden. Hij was de laatste jaren krankzinnig. Maar hij zag er wel prachtig uit…

Een man draagt een slipjas met daaronder een strakke boek en een paar laarzen die van onder zwart en bij de schacht bruin zijn. Hij heeft een sjaaltje om zijn net dat in zijn jas zit. Hij draagt een hoge hoed.
Journal des Dames et des Modes, Costume Parisien, 5 février 1807, (784): Spencer de Castorin. Collectie Rijksmuseum
Vier poppen op een voet volgens de laatste mode. Vader, moeder, zoon een dochter. Ze hebben allemaal een absurde taille. Moeder draagt een wittte jurk met blauw-oranje bloem details en pofmouwen. Haar haar is kunstige opgestoken met daarin oranje en blauwe bloemen. De man draagt een strakke broek met een slipjas met pofmouwen. Om zijn nek een strakke sjaal, in zijn had een steek. Het jongetje is een kleine versie van zijn vader. Het meisje draagt een roze jurk met grote pofmouwen.
“Les Fashionables (poupées à ressort par Brevet d’importation et de perfectionnement)…, Charles Philippon, 1829. Collectie: Musée Carnavalet, Parijs.

Gerelateerde berichten