Gebruik
-
Hygiënisch keramiek
Porselein dat hygiënisch schoon is? Of dat voor hygiëne werd gebruikt? Keramiek werd door de eeuwen heen niet alleen voor eetserviezen gebruikt, maar ook voor de persoonlijke hygiëne. Zo kunnen we bijvoorbeeld denken aan het bidet, het porseleinen urinoir, het scheerbekken, het lampetstel, de bourdalou en nog veel meer. Hieronder zal ik er een paar…
-
Reisnecessaires
Op de galerij staat een kistje met daarin een theesetje dat volgens de overlevering door Godard van Reede van Ginkel gebruikt werd als hij op veldtocht ging. Op het briefje erbij lijkt wat anders te staan, maar dat is lastig leesbaar (toilets?) en ook wanneer hij het gebruikte is onleesbaar. Intern wordt het kistje ook…
-
Theegereedschap
Als Godard Adriaan en Margaretha beiden ‘aan de thee zijn’, stuurt Margaretha haar man in november 1681 theegereedschap. Het is niet helemaal duidelijk wat ze precies bedoelt. In de 17e eeuw was een theeset nog niet standaard. Wat je nu een theeservies noemt moest nog uitgevonden worden. Nu vinden we een theekan met kopjes en…
-
Wat is een stommeknecht?
Vaak zie je verbaasde gezichten als je de bezoekers in de eetzaal wijst op de desserttafel in de vorm van een etagère en daarbij de term stommeknecht laat vallen. Soms merk je dan aan de gefronste wenkbrauwen dat het vragen oproept. De oorsprong van dit samengestelde woord (stom en knecht) geeft houvast. Vroeger gebruikte men…
-
Huismuziek
De bladmuziekcollectie geeft niet alleen een beeld van wie er allemaal in de familie musiceerden, maar ook hoe ze muziek maakten. Een deel van de bladmuziek verwijst naar het musiceren in een grotere bezetting. Dit is waarschijnlijk bladmuziek die gebruikt werd bij het Collegium Musicum Ultrajectinum (Utrechts Muziekcollege), waar niet alleen Frederik Christiaan Reinhard van…
-
Harpcultuur
In de tweede helft van de 18e eeuw verovert de moderne pedaalharp de harten van aristocratisch Europa. De Franse toneelschrijver Frans-Simon Favart schrijft aan een Italiaanse diplomaat: “La harpe est aujourd’hui l’instrument à la mode; toutes nos dames ont la fureur d’en jouer.”De harp is hét mode-instrument vandaag de dag, al onze dames zijn er dol op…
-
Dit boek behoort aan mij
In het verleden bezat alleen de hogere sociale klasse, waartoe ook de Van Reedes en de Bentincks behoorden, een privébibliotheek. Vaak gebruikten ze een zogenaamd persoonsgebonden ex libris, dat voorin het boek werd geplakt. Het ex libris (Latijn: uit de boeken) fungeert als een eigendomskenmerk: ‘Dit boek behoort aan mij’. Tegenwoordig heeft menig boekenliefhebber een ex…
-
Linnen
Eén van de zeer waardevolle zaken in een rijk huis was allerhande linnen en textiel. Dat textiel van toen komt ten dele overeen met het linnen dat we nu nog gebruiken: lakens, tafelkleden, kussenslopen, servetten, handdoeken, gordijnen. Daarnaast was er textiel dat we nu eigenlijk niet meer kennen. Beddengoed Het beddengoed zag er in de…
-
Nachtelijke behoeften
Of je nu van adel bent of niet! ’s Nachts moet je misschien, na ’s avonds een paar glazen bier, wijn of water gedronken te hebben gewoon plassen. Of erger, je krijgt kramp in je buik, want je blijkt niet tegen schaaldieren te kunnen. Secreten Wat dan ? Geen van de kamers was voorzien van…
-
Steen en graveel
Naast alle gedrukte letters die in boeken horen te zijn, zijn er vaak ook allerlei sporen van gebruikers te vinden. Het meest gewoon is dat de eigenaar zijn naam in het boek zet of dat iets formeler doet met een gedrukt ex libris. Maar je komt ook aantekeningen in de kantlijn tegen of op losse…
-
Een ingelijst zadeldek
Boven de ingang van de bibliotheek hangt een ingelijst zadeldek, onderdeel van het tuigage van rijpaarden. In vaktermen heet zo’n zadeldek een ‘sjabrak’. Blijkbaar is dit exemplaar een bijzondere sjabrak, anders lijst je hem niet in. Vorstelijk geschenk Inderdaad, dit is een heel bijzonder exemplaar. Deze sjabrak is een geschenk van Frederik Willem van Brandenburg…
-
In Amerongen staat een hemelbed
De namen ‘Lodewijksbed’ en ‘Lodewijkskamer’ zorgen nogal voor wat vragen bij rondleiders. Waar komt de naam ‘Lodewijkskamer’ vandaan en heeft Lodewijk XIV in het ‘Lodewijksbed’ geslapen óf was het misschien wel Lodewijk Napoleon die hierin geslapen heeft? Laten we de feiten die we kennen eens op een rij zetten. Lodewijk XIV en Marot Het model…
-
Kostbare afwas
In de keuken staat bij de waterpomp een granieten bak. Deze gootsteen werd niet alleen gebruikt om groente te wassen, maar ook om de afwas te doen. U begrijpt, dat je erg voorzichtig moet zijn als je daar als dienstmeid een kostbaar servies staat af te wassen. Als je het bord dat je aan het…
-
Voedsel bewaren
Al vanaf de tijd dat de mens als jager-verzamelaar voedselrestanten overhield moet men hebben nagedacht hoe dit voor een tijdje te kunnen bewaren zonder dat schimmel en bacteriën het voedsel zouden aantasten. In de loop der eeuwen zijn er veel methodes ontdekt en bedacht. Op dit kasteel zijn de sporen hiervan goed terug te vinden.…
-
De reissecretaire
De reissecretaire van Godard Adriaan van Reede staat op de galerij van kasteel Amerongen. Het meubel is van buiten van lindehout en van binnen van naaldhout. Als diplomaat was het schrijven, ontvangen en bewaren van brieven een belangrijk onderdeel van zijn werk. Deze secretaire is dus eigenlijk zijn 17e eeuwse laptop, zijn reiskantoor. Monogram De…