Toen Margaretha van Lichtervelde en Adolf van Meetkerken in 1582 trouwden hadden ze samen in ieder geval al acht kinderen, variërend in leeftijd van 2 tot 19 jaar. Al voor hun huwelijk waren Margaretha en Adolf over gegaan naar het nieuwe geloof en ze woonden in het toen protestantse Brugge. Lang zou hun geluk daar niet duren: in 1584 beëindigde de Hertog van Parma de protestantse opstand in Vlaanderen met geweld. Adolf en Margaretha vluchtten naar Leiden, waar Adolf waarschijnlijk academische connecties had aan de nieuwe universiteit (1575). In Leiden werkte hij in ieder geval samen met Hadrian à Saravia, die ook gevlucht was en hoogleraar theologie was.

Een rechthoekige prent van een grote zaal van de bovenkant gezien. Bovenaan de prent staat de tekst: 'Bibliothecae Lugduno-Batavae cum pulpitis et arcis vera ixncgraphia De zijmuren hebben elk vier glas-in-lood ramen met een ronde bovenkant. Tussen de ramen hangen kleine schilderijen. De ramen zijn elk in vijf rijen van drie rechthoeken verdeeld. Het ronde gedeelte is met krullen versierd. De achterwand is heel summier geschetst met op de bovenste helft in het midden twee portretten van twee ten voeten uit, de een in een korte pofbroek, een mantel tot op de knie en hoge hoeden. Daaronder is een soort fries getekend boven een gordijn. Ervoor staan twee mannen met een korte pofbroek en helmen op hun hoofd. Aan beide zijden van het gordijn zijn de bovenkanten van kasten te zien. De ruimte wordt grotendeels in beslag genomen door twee rijen van kasten. We kijken er schuin van bovenop waardoor te zien is dat elke kast aan de bovenkant vier vakken heeft waarin boeken staan. Op de voorste rij links staan twee mannen met de rug naar ons toe aan de lessenaar in de onderste helft van de kast. Op de onderste helft van de rechter, voorste kast ligt een opengeslagen boek. Aan beide zijden staan elf rijen van deze kasten achter elkaar met bovenop teksten. Links van voor naar achteren: ' MATHEMATICI, PHILOSOPHI, LITERATORES (2X) THEOLOGI (6X)' en rechts: 'HISTORICI (4X), MEDICI (2X), IURISCONSULTI (5X)' Vooraan staat twee mannen tussen de kasten. In het midden tussen de kasten loopt een man de ruimte tussen de kasten in. Links vooraan staat een lange rechthoekige tafel haaks op de kasten. Erop staan onder andere twee globes waarvan een afgedekt met een doek. Twee mannen lijken die te bestuderen. Rechts vooraan staat een hoge kast met erop twee afgedekte globes. Op de voorgrond staan links twee mannen waarvan een de handen half omhoog houdt. Naast de linkerman loopt een hondje van hem weg. Rechts vooraan staat een groep van vier mannen waarvan twee elkaar begroeten en twee met elkaar praten. Alle mannen zijn min of meer hetzelfde gekleed d.w.z. korte pofbroek met een jas tot kniehoogte en een hoge hoed.
De bibliotheek van de Universiteit Leiden (BIBLIOTHECÆ LUGDUNO-BATAVÆ CUM PULPITIS ET ARCIS VERA IXNOGRAPHIA COLLBN Port 315-III N 22), Jan Cornelisz Woudanus, 1610. Collectie: Leiden University Libraries.

Graaf van Leicester

In de tijd na het Plakkaat van Verlatinghe was het eigenlijk heel raar dat Nederland niet onder een vorst viel. Een vorst hoorde bij de logische orde der dingen: alle graven en hertogen stonden altijd onder het gezag van een hogere macht. Willem van Oranje zocht toenadering tot de graaf van Anjou. Toen die overleed was één van de opties om aan te sluiten bij de Engelse vorst, Elisabeth I, die ook protestant was. Zij was niet geïnteresseerd, maar had wel de graaf van Leicester naar Nederland gestuurd om de mogelijkheden te verkennen.

À Saravia en Van Meetkerken komen in het Leicester-kamp terecht. Dat pakt funest uit als hij door Van Oldenbarnevelt het land uitgezet wordt en À Saravia en Van Meetkerken verdacht worden van samenzwering. Beide heren vluchten met hun families naar Engeland. Daar gaan ze weer aan de slag als wetenschappers. In 1591 overlijdt Adolf van Meetkerken in Londen. Dit is het jaar dat zijn jongste dochter Salomé wordt geboren, die later de moeder van Margaretha Turnor zal worden.

Aldergate in Londen. Hier werd Edward, de zoon van Adolf en Margaretha, geboren. De kerk heeft de grote brand van Londen (1666) overleefd, maar is kort daarna afgebroken. Fragment uit: Agas Map of Early Modern London, ca 1590. Collectie: London Metropolitan Archives. Bron: Early Modern Londen Map project University of Victoria, Canada.

Kinderen

Welke kinderen allemaal mee gevlucht zijn naar Engeland is niet helemaal duidelijk. Jacques Wijts zal er in ieder geval bij geweest zijn. Hij was hooguit 12 jaar oud toen Adolf van Meetkerken overleed. Hetzelfde geldt voor Adolph jr. Hij was ongeveer 14. Wat ook zeker is, is dat een deel van de familie in Engeland blijft. Jacques’ zusje Margaretha Wijts trouwt eerst met Hadrian à Saravia en daarna met de Britse predikant Robert White. De zoon van Adolf en Margaretha, Edward Meetkerke, wordt professor Hebreeuws aan Oxford University en dochter Elisabeth van Meetkerke trouwt met Thomas Westfield, de latere bisschop van Bristol. Het grootste mysterie is dus eigenlijk waarom en wanneer Jacques Wijts en Salomé van Meetkerke ’terug’ naar Nederland komen. Bij Jacques Wijts speelt mogelijk een rol dat zijn oudere stiefbroers, de zoons uit het eerste huwelijk van Adolf van Meetkerke, al in het Staatse leger vochten.

Nederlandse kerk, Austin Friars, Londen, Edward Wedlake Brayley, 1820. Collectie: British Library. Bron: Wikipedia.
ObjectMakerDateringMateriaalVaste plek (Atlantis)
Adolf van MeetkerkenOlieverf op paneelLange gang Middenwest 27 (0925)
Margaretha van Lichtervelde16e eeuwOlieverf op paneelLange gang Middenwest 30 (0926)
Adolf van Meetkerken jr.t.g.a. Paul Moreelseca. 1610Olieverf op paneelHal Noord 45 (0927)

Gerelateerde berichten