In het reismeubel van Godard Adriaan van Reede werden 490 brieven van Margaretha aan haar man bewaard. De brieven spreken al jaren tot de verbeelding. Mejuffrouw Mulder citeert ze al regelmatig in haar boek over Kasteel Amerongen uit 1949 en Luc Panhuysen gebruikte de brieven in 2009 als leidraad voor zijn boek Rampjaar 1672.

Mijn heer en liefste hartje

In 1992 zijn deze 490 handgeschreven brieven door oud-conservator D. Pezarro prachtig samengevat in het boekje Mijn heer en liefste Hartje. een titel overeenkomstig de aanhef van Margaretha’s brieven aan haar man. Best bijzonder voor een ‘daadkrachtige en zelfstandige vrouw’ als Margaretha, om bij haar man een dergelijke aanhef te gebruiken. De brieven eindigden met ‘Uw hoog edel getrouwe Wijff’!

Een kist op een eenvoudig bruinen onderstel. De voorkant van de kist is opengeklapt en blijf met kettinkjes aan weerszijden ongeveer horizontaal hangen. In de kist ziten allemaal verschillende formaten laadjes. Ze zijn rood en hebben in het midden een lichte knop waar een ruit omheen geschilderd is. Aan de zijkanten zitten handvaten waarmee de kist opgetild kan worden.
Reisscretaire, ca. 1650. Collectie Kasteel Amerongen. In welk van de laadjes zouden brieven gezeten hebben?

Kleinkinderen en politiek

Margaretha schreef haar man ‘met elke post’ als hij op diplomatieke missie in het buitenland was. En ze schreef hem over de dingen die voor hun belangrijk waren. Net als vrouwen van nu hun man op de hoogte houden van het wel en wee van de kinderen en kleinkinderen, zo deed Margaretha dat ook. Maar ze schrijft ook veel over de situatie in het land. Niet alleen bij bijzondere situaties zoals bijvoorbeeld het Rampjaar, maar ook over de dagelijkse politiek in de provincie. Zelfs als Godard Adriaan in het buitenland zat, was hij een belangrijke man in Utrecht.

Toestemming

Een deftige oudere dame, gekleed in een zwarte jurk met een zwarte doek over haar hoofd zit op een stoel voor een donkere achtergrond. Ze leunt met haar linkerarm op een tafel waarop een lessenaar staat met een boek. In haar linker hand heeft ze een bril. In haar rechterhand heeft ze een witte doek.
Margaretha Turnor (1613-1700), Jan Hendrik Brandon, ca. 1693). Collectie Kasteel Amerongen. Margaretha is hier in de tachtig. Dankzij haar brieven weten we veel over haar bewogen leven.

Als keurige 17de eeuwse vrouw, vraagt Margaretha in haar brieven heel vaak toestemming aan haar man om iets te doen. Bijvoorbeeld tijdens de herbouw van het huis: hoe moeten de tegels gelegd worden? Hoe wilt u dat ik dit of dat regel? Dat ze toestemming vroeg, betekent niet dat ze afhankelijk was, maar dat deed je nou eenmaal als vrouw in de 17de eeuw. Margaretha heeft heel veel betekend voor haar familie, het huis en haar omgeving. Het was een moedige vrouw, daadkrachtig en slim. Een dijk van een wijf!

Zelf lezen

Haar brieven worden bewaard in Het Utrechts Archief in Utrecht. Deze correspondentie geeft ons een mooi tijdsbeeld over het leven in de 17de eeuw. Mocht je zelf deze brieven willen bekijken of lezen? Dan kan dat! Alle brieven zijn door Het Utrechts Archief in gescand. Op de site ‘Wat staat daer?’ krijg je tips over ‘hoe’ je deze 17de-eeuwse brieven goed kan ontcijferen! Natuurlijk kan je ook gewoon één van de genoemde boeken lezen. Ze zijn te koop in het winkeltje van het kasteel.

Update!

Sinds 2022, 350 jaar na het Rampjaar, wordt er van de brieven van Margaretha een blog bijgehouden. 350 Jaar nadat Margaretha haar brief schreef, kan je daar fragmenten en een toelichting lezen: Margaretha Turnor – Mijn heer en liefste hartje

Gerelateerde berichten