Water in het Huys was natuurlijk erg belangrijk. Er wordt gezegd dat er een heldere bron of ‘wel‘ onder het Huys heeft gezeten. Maar daar is geen enkel bewijs voor gevonden. In de loop der tijd werd er op verschillende manieren water in huis gehaald.

Een raam waar de zon door naar binnen schijnt. Voor het raam een wasbak met daarnaast een pomp.
Pomp in de keuken van Kasteel Amerongen, Annemiek Barnouw, 2020.

Pomp

In de keuken van het kasteel staat een pomp met waterreservoir voor plusminus 10-15 liter met kraan. Deze pompte water uit de slotgracht. Elders in het huys gebeurde dat ook. Dat is echter niet zo zuiver als bronwater, want in de gracht dreef en zwom van alles dat de nodige uitwerpselen achter liet. Bovendien werden er elke morgen de po’s of nachtspiegels in geleegd. Dat was natuurlijk de taak van de dienstmeid.

Consumptie

Ook vroeger wist men al heel goed dat lang niet al het water drinkbaar was. Vaak dronk men een licht soort bier in plaats van water, dit leek echter niet op het hedendaagse bier.

Regenwater, waterkelder en waterleiding

Later in de tijd (eind 19e, begin 20e eeuw) toen Godard van Aldenburg Bentinck het Huijs permanent ging bewonen is er boven op zolder een waterreservoir geplaatst die het hemelwater opving. Dat kwam via een leiding naar beneden en kon in de keuken worden gebruikt. Ook zijn er tijdens een eerdere restauratie in de gang aan de noordzijde in het souterrain twee overwelfde waterkelders aangetroffen met het formaat van 5,60 x 3,30 meter. Waarschijnlijke dateren deze nog uit het oude kasteel, de grootte van de bakstenen werd eind dertiende, begin veertiende eeuw gebruikt.

Dit alles raakte buiten gebruik toen het Huys op het waterleidingnet werd aangesloten.

Op een opengewerkte vloer zit een man op zijn knieën te werken tussen de leidingen. Door de opengewerkte vloer is duidelijk de loze ruimte onder de vloer waar de man op zit te zien.
Restauratie van de vloer van de achtergang in het souterrain, onbekend, 2007. Collectie Kasteel Amerongen. De loze ruimte onder de vloer is duidelijk te zien.

Bevroren water

Ook bevroren water werd gebruikt, onder andere om etenswaren te koelen en zodoende langer houdbaar te maken. Hiervoor hoefde het water niet persé helder te zijn, omdat het ijs meestal niet direct in aanraking kwam met eten. Lang heeft men ’s winters ijs uit de Neder-Rijn gehaald als die bevroren was. Dat ijs werd opgeslagen in de ijskelder in de wal van de Utrechtse Heuvelrug, niet ver van het kasteel. Begin 1900 zijn ijsstaven gebruikt die van zuiver water waren gemaakt.

Gerelateerde berichten