Chinees porselein in je interieur

In februari 1603 werd een Portugese kraak (soort schip) in de Straat van Malakka gekaapt door Jacob van Heemskerk (die van het Behouden Huis op Nova Zembla). Dit schip was tot de nok toe gevuld met porselein en zijde. Hij neemt het mee terug naar de Republiek en de kostbare lading komt aan in Amsterdam. Vanaf dat moment zijn de Hollanders verslaafd aan het ‘kraak’porselein, genoemd naar het Portugese schip. Het porselein werd niet gebruikt als servies, maar werd vooral verzameld om mee te pronken.

De verovering van de Portugese kraak St. Thomé, 13 oktober 1602. Gezamenlijke aanval van de Nederlandse en enkele Engelse schepen van de vloot van Sir James Lancaster op het Portugese schip. Onderdeel van de oorspronkelijke illustraties van Floris Balthasarsz. van Berckenrode in het verslag van de reis van Joris van Spilbergen naar Oost-Indië in 1601-1604. No. 10. — De verovering van de Portugese kraak St. Thomé, 1602, Floris Balthasarsz. van Berckenrode, 1646. Collectie Rijksmuseum

Porselein in het interieur

In de 17e eeuw wordt zoveel porselein naar de Republiek vervoerd, dat het tentoonstellen van Chinees porselein in het interieur gemeen goed wordt. Porselein kan je overal laten zien: je kan het op kasten zetten of op richels, je kan het aan de muur hangen of in speciale vitrinekasten zetten. Ook werden er speciale nissen ingericht voor het porselein. Vanaf de jaren ’30 ontstaan er in navolging van Frederik Hendrik en Amalia zelfs aparte porseleinkamers. Soms waren er pronkkeukens, die alleen als doel hadden het mooiste keramiek te laten zien. De opstelling van Chinees en Japans porselein hier in huis past goed bij deze ontwikkeling. Als je blauwwit porselein op randjes en schouwen ziet staan of aan de muur ziet hangen, dan is het bijna altijd Chinees of Japans porselein.

Een ruimte met een stenen vloer, de wanden zijn getegeld. Links voor in de wand een deur, daarnaast staat een stoel met een rood kussen erop, dan de schouw met een val en op de rand bordjes. Naast de schouw hangt een vogelkooitje. Aan de andere kant van de schouw staat ook een stoel met een rood kussen. De achterwand heeft een kast over de volledige breedte. De bovenste helft van de kast is een vitrine met chinees porselein, onder zitten deurtjes. Op de kast staan zeven verschillende vaasjes. Tegen de rechter wand staat een tafeltjes met daarnaast weer een stoel met een rood kussen. Op tafel liggen spullen. Voor de stoel staat een stoof en een mand met spullen. In het midden van de ruimte staat een kinderstoel. — De pronkkeuken met Chinees porselein in het poppenhuis van Petronella Oortman, anoniem, ca. 1686 – ca. 1710. Collectie Rijksmuseum

Chinees porselein in de eetkamer

In de Eetkamer is de door Joseph Cuypers gecreëerde nis met spiegels een verwijzing naar hoe in de 17e eeuw Chinees porselein tentoongesteld werd. Hier in de nis is het alleen wel jonger porselein: 18e en 19e eeuws . Ook op de schouw van de eetkamer staat Chinees porselein, dit dateert van eind 17e tot begin 18e eeuw. Tot slot is in de eetkamer zelfs het kaststel van Chinees porselein. Veel van de andere kaststellen in huis (Hal, Bibliotheek, Koningskamer) zijn van Delfts aardewerk. De aardewerkfabrieken in Delft spelen in op de mode van het Chinees porselein en gaan wit met blauw beschilderd aardewerk maken.

Een nis verdeeld in vijf segmenten die boven samenkomen in een soort hemel. De basis kleur is gebruiken wit, met goud zijn hier een soort stralen op geschilderd. Elk segment heeft een spiegel met erboven en erlangs goud geschilderde eikenblaadjes. Voor de middelste drie segmenten zitten twee (goudkleurige) planken met daarop wit met blauw chinees porseleinen bordjes. Onderin de nis staat allerhande Chinees porselein: vazen, potjes, kannen, en een schaal met deksel. Er staat ook twee goudkleurige kandelaars met twee armen. — Nis met chinees porselein in de eetkamer. Door de spiegels lijkt het alsof het méér is en je kunt ook de achterkanten bekijken.

Chinees porselein in de korte gang

Ook de korte gang hangt vol met Chinees porselein. Leuk zijn vooral ook de rekjes die speciaal voor het Chinees porselein boven de ‘kastdeuren’ aan de kant van de grote zaal gemaakt zijn. veel ronde borden, maar ook bijvoorbeeld rechthoekige haringbordjes. Dit is Chine de Commande: speciaal voor de Nederlandse markt gemaakt Chinees porselein. In de 18e eeuw breidt het Chine de Commande zich uit tot serviezen die echt op bestelling in China worden gemaakt. Deze serviezen worden echt gebruiksserviezen, naast aardewerk en Europees porselein.