Aurora kondigt de dag aan

Het plafondstuk in de Grote Zaal verbeeldt de Romeinse godin Aurora. Zij is de godin van de dageraad en dochter van de Romeinse zonnegod Sol. In de Griekse mythologie wordt ze Eos genoemd, de rozevingerige dageraad, en is zij de zuster van de zonnegod, in het Grieks Helios genaamd. Heel verwarrend allemaal.

Een foto van het middengedeelte van een gestuct plafond. In het midden is een ovale plafondschildering te zien. Eromheen is een gestucte lijst van gestileerde, in elkaar gestoken acanthusbladeren. Het ovaal wordt weer omlijst door een rechthoek bestaand uit gestucte decoratie van zonnebloemen en acanthusbladeren. Daarbinnen bevindt zich een zwart gemarmerde lijst. Tussen deze lijst en de ovale gestucte lijst is de ruimte opgevuld met een gestucte decoratie bestaand uit takken met eraan rozen en bladeren. Om de rechthoek is een gedeelte van het barokke stucwerk van het plafond te zien met rechtsboven en linksonder een schelp met aan beide zijden gestileerde planten. Rechtsonder en linksboven is een gedeelte van de gestucte decoratie van gestileerde planten in de vorm van een gedraaide spiraal naar binnen alsof het slagroom is. Op de plafondschildering zijn de twee belangrijkste figuren zwevend boven elkaar, half op een wolk leunend, geschilderd. De wolk is aan de bovenkant licht en aan de onderkant heel donker van kleur. Van de bovenste figuur zijn alleen de blote schouders en een bloot rechterbeen te zien. Ze draagt een kroon van laurierbladeren en heeft om zich heen een rozerood kleed gedrapeerd waarvan het grootste gedeelte achter haar aan wappert. Achter haar hoofd is een stralenkrans te zien. Ze kijkt liefdevol naar de persoon onder haar, waarschijnlijk een man. Hij is ook bloot met om zijn bovenlijf een geel doek en om zijn onderlijf een blauw doek gewikkeld. Hij lijkt ook een soort krans te dragen. Er zijn van hem twee blote benen te zien. Zijn rechterarm heeft hij naar voren gestrekt met de palm omhoog. Hij kijkt omhoog naar de vrouw. Achter de wolk is nog een kleiner figuurtje te zien met vleugels en ook een krans om het hoofd. Alleen de bovenkant van het lijf is te zien. Op de achtergrond van de schildering zijn wat vage, lichte en donkere wolken te zien.
Aurora, M.L.A. Clifford, 1726. Collectie Kasteel Amerongen. Foto: A.J. van der Wal, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.

Aurora en de dageraad

Als godin van de dageraad heeft zij de taak de poorten naar de hemel te openen voor de zonnegod die in het oosten uit de oceaan oprees. De illusie van het doorkijkje in de wolkenpartij geeft dat mooi weer. Zij is meestal gekleed in een saffraankleurig gewaad. Saffraangeel en roze, de kleuren van de dageraad. Maar wie zijn de andere twee figuren op de schildering? Is de manlijke figuur de zonnegod? En is de andere, vrouwelijke figuur, Diana, die naast godin van de jacht ook godin van de nacht is? Aurora werd verondersteld de sluier van nacht op te heffen dus misschien is dat de verklaring voor de donkere wolken.

Een foto van een plafondschildering in een witte, waarschijnlijk houten lijst, aan de boven- en onderkant rechts, aan de linker- en rechterkant gebogen. Rechtsonder is een figuur op de rug te zien, gezeten op een donkere wolk. Ze heeft een donkerrode doek om zich heen geslagen dat haar linkerschouder en -arm bloot houdt. Haar rechterhand houdt ze voor haar ogen. In haar linkerhand houdt ze een tak. Ze is omgeven door iets kleinere figuren, waarvan er twee wit zijn. De een houdt een pijl in de hand, de ander haar armen omhoog en de laatste kijkt naar de figuur in het donkerrode doek. Hierboven zweeft een kleine putto. Linksboven dit tafereel zweeft een vrouwelijk persoon bijna volledig gekleed in rozerode en gele doeken. In haar rechterhand houdt ze een fakkel omhoog..Linksonder zijn twee putti op een donkere wolk. Rechts, naast de vrouw in het donkerrood, zweeft een vrouw, die een groot blauw kleed met haar handen hoog vasthoudt uit beeld.
De dageraad verdrijft de nacht, plafondschildering, Huis de Vicq, Herengracht 476, Amsterdam, Jacob de Wit, 1730-1733. Collectie Hendrik de Keyser. Foto: M. Svensson, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.

Aurora op Amerongen

En dan rijst er natuurlijk nog de vraag waarom Henriëtte van Nassau-Zuylestein voor dit thema gekozen heeft. Waarom een plafondschildering van de opkomst van de zon in een ruimte gelegen op het Westen? Veel raadsels dus.

BronnenFeiten
Profieltekst Henriette van Nassau-Zuylestein. Thema Sterke vrouwen.inbreng van Henriëtte
Wursten, Dick. Aurora, De rozevingerige dageraad. Op Dick Wurstens website. Benaderd: 12 juli 2020.de rozen van Aurora
Wikipedia (2020). Eos of Aurora Benaderd 12 juli 2020Grieks of Latijn
Plafondstuk grachtenhuis AmsterdamAurora verdrijft Diana, godin van de nacht (ook van de jacht)

Gerelateerde berichten

Joke de Mooij avatar