Een paardenhoef als gebruiksvoorwerp

In de bibliotheek staat op het bureau in de hoek een asbak. Niet zomaar een asbak, maar een gemaakt van een paardenhoef. Het verhaal gaat dat dit de hoef van Uranus is, het paard van Elisabeth von Ilsemann – Bentinck. Was deze hoef een herinneringsobject voor Elisabeth?

Een band met paarden

In het verleden was een paard vooral een nuttig dier. Voor reizen, recreatie, jagen en werken op het land. Vele eigenaren raakten gehecht aan deze paarden en rouwden als ze overleden. In de Victoriaanse tijd werd de taxidermie, het prepareren en opzetten van dieren, populair. De kop van een hert dat je geschoten had werd na behandeling aan de muur gehangen. Een schildpadschild kon je dan gebruiken als tabaksdoos. Soms werd het hele lichaam van een geliefd dier opgezet. Maar een heel paard in je kamer zetten?

Oude gewoontes

In oorlogssituaties werd van soldaten gevraagd een hoef van hun overleden paard in te leveren. Dit als bewijs dat het paard echt was overleden. Zeggen dat het paard was overleden en het nog levende paard stiekum verkopen werd zo tegengegaan. Na de gevechten gingen hoefsmeden naar het slagveld om stervende dieren in te laten slapen en hun hoeven mee te nemen. Omdat ze dan genummerd werden, werd duidelijk hoeveel dieren een cavalerie verloren had. Maar van hoeven werden ook kandelaars, inktpotten, kleine bakjes, enz. gemaakt. Zo werden bijvoorbeeld van de twee voorhoeven van Marengo, het paard van Napoleon, snuifdozen gemaakt.

Elisabeth en Uranus

Sigurd von Ilsemann, de vleugeladjudant van keizer Wilhelm II en later de echtgenoot van Elisabeth, schrijft over Uranus het volgende:

Op 18 augustus 1919 haalde ik het lievelingspaard van de keizerin, Uranus, in Gendringen aan de Duitse grens op.

Hij reed het paard naar Middachten, waar de keizerin dit paard aan Elisabeth schonk. Uranus en Elisabeth raakten verknocht aan elkaar. Het verhaal gaat dat Uranus geen andere ruiter dan Elisabeth op zijn rug toeliet. Zou een dierenliefhebber als Elisabeth, ter nagedachtenis aan haar Uranus, van een van zijn hoeven een decoratief gebruiksvoorwerp hebben laten maken? Er is nog een asbak, gemaakt van een hoef, waar een metalen plaatje met de naam van Uranus op is aangebracht. Op de hoefasbak in de bibliotheek staat geen naam. Het zou kunnen dat niet een, maar twee hoeven van Uranus omgevormd zijn in asbakken.