De Spaanse Nederlanden en Spanje

Als in 1581 de Noordelijke Nederlanden de Acte van Verlatinghe wordt ondertekend, worden het noorden en het zuiden van de Nederlanden feitelijk gescheiden. Zowel Willem van Oranje als de Spanjaarden gingen nog steeds van macht in alle zeventien provincieën uit, dus de strijd duurde voort. Pas in 1648 wordt de Vrede van Münster ondertekend en de definitieve grens vastgesteld. De Spaanse Nederlanden staan nog de hele 17de eeuw onder Spaans bestuur en vormen zo een buffer tussen de Noordelijke Nederlanden en Frankrijk.

Spaanse oorlogen

Sinds 1654 waren Spanje en Engeland in een oorlog verwikkeld. Deze oorlog werd vooral uitgevochten in het Caribisch gebied. Om die reden lag de focus van de Spaanse vloot niet in de Spaanse Nederlanden. Het gevolg hiervan was dat er in 1658 nog nauwelijks een schip van de eens zo machtige Spaanse vloot in de regio te vinden was. De Spaanse Nederlanden werden al langer verwaarloosd. Spanjes belangrijkste prioriteit was het heroveren van Portugal om er een Spaanse provincie van te maken. Helaas voor Spanje werd Portugal steeds zelfstandiger.

De verdediging van de Spaanse Nederlanden

Eigenlijk werden de Spaanse Nederlanden aan haar lot werden over gelaten. Dit had grote consequenties voor Spanje en de Spaanse Nederlanden. Zeker toen Spanje ook nog besloot om de beste landvoogden in het eigen leger in te zetten, met als gevolg dat de zwakste landvoogden in de Zuidelijke Nederlanden terecht kwamen. Het waren de meest ongeïnteresseerde en onkundige Spaanse landvoogden die er de leiding kregen.

Het Spaans- Nederlandse leger bestond voor een groot deel uit Duitse, Italiaanse en Waalse huurlingen. De Spanjaarden zelf waren in de minderheid. Het grote aandeel aan huurlingen, maakte dat het leger ongemotiveerd was. Hierdoor, samen met het feit dat veel legerstellingen sterk verwaarloosd waren, bleken de Spaanse Nederlanden zeer slecht te verdedigen.

Portugal

Portugal had een bondgenootschap met Charles II (Karel II) van Engeland gesloten. Charles II was met een Portugese prinses gehuwd en de koning van Spanje, Filips IV, wist dat wanneer hij Portugal zou aanvallen, zij geholpen zouden worden door Engeland. Het was Spanje een doorn in het oog dat Charles II plaatsen als Tanger (Noord-Afrika) en Bombay (West-Indië) als bruidsgeschenk van Portugal ontving. Engeland verkreeg hiermee nieuwe handelsgebieden en werd daarmee een geduchte concurrent. Toen Filips IV uiteindelijk Portugal aanviel, bleek Engelands hulp in de vorm van huurlingen zeer doelmatig en bleef Portugal onafhankelijk.

Zwakke zoon

Een ander groot probleem bij de Spaanse hoge adel was dat de huwelijksmarkt krap was. Er is een sterk vermoeden dat er als gevolg daarvan sprake was van inteelt. Als Filips IV overlijdt in 1665 volgt zijn vierjarige zoontje Carlos II hem op. Het jongetje had serieuze fysieke en mentale beperkingen. Al met al zou Spanje de Franse Lodewijk XIV niet tegen kunnen houden als hij de Spaanse Nederlanden aan zou vallen.