Een schildering van een Feniks

Podcast over het Rampjaar en transcriptie

De Vereniging Oud-Utrecht maakte een podcast over de expositie die het Utrechts Archief organiseert over het rampjaar. Arjan den Boer spreekt met Floortje Tuinstra van het archief, onder andere over het innovatieve project over de transcripties van de brieven van Margaretha Turnor.

panorama van de stad utrecht

Utrecht, een onverdedigbare stad

De Republiek had onder leiding van Johan de Witt voor een sterke zeemacht gekozen ten koste van de landmacht. Veel steden hadden hun verdedigingswerken sterk verwaarloosd, zo ook de stad Utrecht. De laatste verbetering dateerde uit 1629-1630. De verdedigingswallen waren veranderd in boomgaarden en ’tuinen van plezier’ en er stonden schuurtjes en andere bouwseltjes op. […]

De Vaartse Rijn

Utrecht en de waterlinies: 1629

De Hollandse waterlinie lag in 1672 aan de westkant van de provincie Utrecht en een deel van de provincie werd geïnundeerd. De provincie had dus wel de lasten, maar niet de lusten. Ook in 1629 was er al gedoe over een waterlinie in Utrecht. Den Bosch en de Veluwe Het jaar 1629 is vooral bekend […]

Mannen staan te kijken bij een watervlakte

Hoe de Hollandse Waterlinie tot stand kwam

Begin zeventiger jaren van de 17e eeuw dreigde een oorlog met Frankrijk. Lodewijk XIV was niet te vertrouwen, maar de Staten Generaal vertrouwden op het leger. Het leger dat op papier groter was dan in werkelijkheid. Het plan was om de Rijn-IJssellinie te versterken door inundatie van het land langs de IJssel en Rijn en het […]

Een gracht met een ophaalbrug en een stadspoort

Vlucht uit Utrecht

Niemand was er op voorbereid aan het einde van de Gouden eeuw van onze Republiek. Toch was er al jarenlang spanning. Margaretha is op 12 juni 1672 gevlucht voor de Fransen naar Amsterdam. Dat was op het nippertje! Toch is ze de volgende dag alweer teruggegaan naar Utrecht om daar haar schoondochter met de kleinkinderen […]

Mensen knielen voor Lodewijk XIV

Utrecht vraagt ‘sauvegarde’

Op 19 (Dreiskämper) of 20 (Panhuysen) juni stuurden de Utrechtse Staten Godard Willem van Tuyll van Serooskerken, heer van Welland, neef en pleegzoon van Godard Adriaan, met twee anderen naar het Franse hof om een ‘sauvegarde‘ aan te vragen voor de hele provincie.Utrecht was bang voor brandstichting en plundering door de Franse troepen. Zo’n sauvegarde […]

Panorama van de stad Utrecht

De overgave van de stad Utrecht

Op 18 juni stuurden de Staten van Utrecht koeriers naar het Franse leger om vrijgeleide te vragen voor afgezanten. Een paar dagen later werden er drie afgezanten, waaronder Godard van Tuyll van Serooskerken, heer van Welland, naar Lodewijk XIV gestuurd om een ‘sauvegarde ‘ te vragen. Hij weigert een sauvegarde af te geven. Toen de […]

Mannen bieden Lodewijk XIV sleutels aan

De ‘sleuteldragers’ van Utrecht

Utrecht had eigenlijk geen keuze, ze moest zich wel overgeven aan de Fransen. Er waren nauwelijks weerbare mannen in de stad en prins Willem III had alle kogels en munitie meegenomen. Verraad Toch nam buurgewest Holland het Utrecht zeer kwalijk dat ze zich hadden overgegeven. Zij beschouwde de capitulatie van Utrecht als verraad. Vooral de […]

Een hand die naar twee kleine kinderen wijst.

Lodewijk in het kasteel van de povre monsieur

Wij ondergeschrevenen Johan Quint, jegenwoordich substituijt drost ende schout van de hoge heerlikheijt Amerongen, ende Godert van den Doorslagh, secretaris aldaer, certificeren ende verklaren bij dese, ten verzoecke van den hooch edelgeboren heere van Amerongen, etc., dat in den jare 1672, als de France tot Amerongen sijn gekomen en den koninck selfs in parsoon, den […]

Gevel van een verwoest huis

Verwoeste kastelen en buitenplaatsen

n 1672 wordt de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden van drie kanten aangevallen en is ‘het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos’. De troepen van Lodewijk XIV en de bisschoppen van Münster en Keulen hebben veel vernield, maar benutten de kastelen en buitenplaatsen ook voor eigen gerief. Brandschattingen Veel eigenaren van kastelen […]

Willem III te paard

De schielijke aftocht bij de IJssel

Willem III wist allang dat de IJssellinie niet te verdedigen viel. Nadat de Fransen de Rijn waren overgestoken werd de verdediging zinloos. Toen een ijlbode in het hoofdkwartier bij Dieren aankwam met dit bericht, besloot Willem III om op te breken. Als de Franse troepen de Rijn over waren, dan lag de weg open om […]

Een gat in een dijk

Het laatste wapen

Als laatste wapen tegen het oprukkende Franse leger grepen de Staten van Holland naar de waterlinie. In allerijl bracht een commissie eind mei 1672 in kaart hoe door inundatie Holland voor de vijand ontoegankelijk kon worden. Het vullen van de inundatiegebieden Op 8 juni werd begonnen met het openzetten van sluizen en het doorsteken van dijken. Dat […]

Het wapen van Utrecht boven de ingang van de statenkamer

Willem III en de verdediging van de stad Utrecht

Nadat het Franse leger op 12 juni 1672 bij Lobith de grens was overgestoken, stootte het door, de Betuwe in. Het Staatse leger trok zich terug richting de stad Utrecht. Ze sloegen op 14 juni in de buurt van de stad hun kampementen op. Willem III Prins Willem III aarzelde of de stad verdedigd moest worden. Enerzijds […]