Als Godard Adriaan en Margaretha beiden ‘aan de thee zijn’, stuurt Margaretha haar man in november 1681 theegereedschap. Het is niet helemaal duidelijk wat ze precies bedoelt. In de 17e eeuw was een theeset nog niet standaard. Wat je nu een theeservies noemt moest nog uitgevonden worden. Nu vinden we een theekan met kopjes en schoteltjes en een suikerpot vanzelfsprekend, maar in die tijd kon dat er heel anders uit zien.

De Thee-drank is d’aldergesonste drank die my tot nog toe bekend is : want het kruid zynde van fyne deelen, met een heet water geweikt, en van ons al slobberende gedronken, tot tien of twintig kopjes toe, doet ons bloed en sappen verdunnen , en des te beter om loopen
S. Blankaart, De borgerlijke tafel, 1683, p. 85
Rituelen

Dat er geen standaard ‘theegereedschap’ was, heeft er mee te maken dat het ritueel van theedrinken anders was: theedrinken was vaak een soort proeverij van verschillende soorten thee. Er zat er dan ook vaak een spoelkom bij een theeservies om na elke ronde de kopjes om te spoelen. Er waren ook aparte trekpotjes. Hierin werd dan een heel sterke thee gezet, die dan vervolgens in de kopjes aangelengd werd met heet water.
Theegereedschap in de collectie
In de collectie van het Huys komen we dan ook een heel divers arsenaal aan ‘gereedschappen’ tegen die met thee te maken hebben. Zelfs iets dat herkenbaar klinkt als ‘koffie- en theeservies’ blijkt bijzondere onderdelen te hebben. Ik had zelf nog nooit van een thee-emmer of een theestoof gehoord. Beiden zijn er om het theewater warm te houden. Vaak werden ze gecombineerd met een komfoor, dus een combinatie van isoleren en verwarmen. Onze thee-emmer heeft ook een komfoor. Hij staat overigens ‘gewoon’ in de grote zaal. Ik heb er jaren overheen gekeken. En dan zijn er natuurlijk ook nog de ‘gewone’ theebus en theekist die in de hal staan.


Object | Maker | Datering | Materiaal | Vaste plek (Atlantis) |
Koffie- en theeservies | Meissen | ca. 1770 | Porselein | Grote zaal (0247) |
Thee-emmer met ketel en komfoor | onbekend | 19de eeuw | Koper en mahoniehout | Grote zaal (0307) |
Tinnen theebus met deksel | onbekend, China | 19de eeuw | Tin met koper (decoratie) | Hal (0407) |
Theestoof van gelakt hout versierd met chinoiserieën | onbekend | ca. 1750 | Gelakt hout | Depot (0516) |
Kist van hout met vier tinnen theebussen | onbekend | 18de eeuw | Hal (0474) | |
Notenhouten kistje met reisaccessoires | onbekend | 18de eeuw | Galerij 37 (0467) | |
Suikerpot, kopjes en schotel met Van Reede (van Oudshoorn) wapen | onbekend, China | ca. 1790 Qing dynastie | Depot (1435 en 2368) |
Geef een reactie