Susanne Caron

Sommige dingen in het kasteel zie je wel, maar registreer je niet goed. In de Lodewijkskamer hangt een portret van Jan-Maximiliaan van Tuyll van Serooskerken. Hij is de man van Ursula Christina Reiniera van Reede (dochter van Henriette van Nassau Zuylestein en de tweede graaf) en de vader van Annebetje. Ik kende het portret en wist wie het was. In artikelen over Liotard kwam ik datzelfde portret regelmatig tegen, bijv. in het boek van Grijzenhout, maar ook op het wereldwijde web, als ik mijn tijd verdeed op google. Ik had alleen nooit bedacht dat het portret in de Lodewijkskamer van Liotard zou zijn. Anders had iemand dat toch wel gezegd? Dat klopt, het is ook niet van Liotard.

Kopieën

Naast de Liotard-kopieën die de Freule van Lockhorst en Liotard zelf maakten is er dus nog een derde kopie van een Liotard in huis. Het origineel van Liotard is een pastel, onze kopie is een olieverfschilderij. In totaal zijn er zes kopieën van het Liotard-portret van Jan Maximiliaan bekend, waarvan een groot deel bij onze collega-kastelen Zuylen, Middachten en Heeze hangt. De originele Liotard bevindt zich in een privéverzameling. Ik was benieuwd wie onze kopie gemaakt had en dat blijkt ene Susanne Caron te zijn.

Susanne Caron

Caron (1734-1777) kwam oorspronkelijk uit Parijs, maar kon daar relatief moeilijk haar portretten verkopen. Ze beproefde haar geluk in Nederland en maakte een paar bijzondere pastellen. Ze is in 1769 even wereldberoemd als ze een portret van de Corsicaanse opstandeling Pascale Paoli maakt die dan wereldnieuws is. Ze trouwde met een mislukte diplomaat die op de vlucht was voor zijn schulden in Frankrijk. Het stel gaat naar Suriname en komt uiteindelijk in Nederlands Guyana terecht. Daar overlijdt ze als weduwe zonder testament. Ze laat een plantage en 23 slaven na.

Het oeuvre van Caron

Het zou me niets verbazen als wij de grootste Caron-collectie ter wereld hebben. Naast het portret van Jan Maximiliaan hangt er in de Lodewijkskamer ook nog een portret dat ze maakte van Jans zoon (en Annebetjes broer) Reinoud Diederik. Van Caron is erg weinig werk bekend. In het overzichtswerk over pastellen in de 18e eeuw van Neil Jeffares staan in totaal acht pastellen van haar. Het enige olieverfschilderij dat genoemd wordt, is de kopie van het portret van Jan Maximiliaan. Ze heeft wel andere olieverfschilderijen gemaakt, maar daar weten we alleen van dat ze voor een lage prijs verkocht zijn. Het portret van Reinout Diederik wordt nergens genoemd.

Ook een kopie?

In de catalogus van Frans Grijzenhout staat wel een portret van Carolina Ursula Philippota van Randwijk dat vermoedelijk gemaakt is ter ere van haar huwelijk met… Reinoud Diederik van Tuyll van Serooskerken! Zou het kunnen zijn dat Liotard twee portretten maakte voor het huwelijk en dat in dit geval het origineel zoek geraakt is of verloren is gegaan?