Margaretha op de vlucht

Vanaf begin mei 1672 trekt een leger met 100.000 soldaten van Charlerois richting Maastricht en verder. De hele Republiek had slechts 1.000.000 inwoners! Lodewijk XIV had met zijn trouwe adviseurs een gedegen aanvalsplan gemaakt. En zoals Godard Adriaan had voorspeld, komen ze langs Maastricht, maar daar besteden ze weinig aandacht aan. Toch voelt Margaretha het wel als het begin van de oorlog in de Republiek. Helemaal als ze binnen de kortste keren langs Heeze, Leende en Zesgehuchten marcheren, waar een nichtje van Godard Adriaan woont.

Hoewel ze relatief veilig zijn in Amsterdam, Margaretha blijft twijfelen of ze niet beter naar Den Haag kunnen. De Fransen verschansen zich stevig in Naarden en dat ligt op een steenworp van Amsterdam. Aan de andere kant beginnen de Engelsen weer te dreigen en als die op het strand landen, lopen ze zo Den Haag binnen… In oktober 1672 heeft Margaretha een schip gehuurd en begint ondanks de twijfel een deel van de spullen te verhuizen, het huis in Amsterdam huurt ze nog tot mei 1673. Dus een deel van de spullen kan blijven liggen. Margaretha plant de verhuizing weer zorgvuldig…

Een maand nadat Margaretha besloten heeft spullen naar Den Haag te verhuizen, vertrekt het eerste volgepakte schip naar Den Haag. Nu wil ze de rest van haar planning uitvoeren, alleen schopt ziek personeel haar plan in de war. Hals overkop vertrekt Margaretha met de kinderen, die nog niet ziek zijn, naar Den Haag. Uiteindelijk lukt het Margaretha om iedereen in Den Haag te krijgen. 

Het lijkt alsof het vroeger verhuizen van de kinderen effect heeft gehad. In eerste instantie zijn de kinderen niet ziek geworden. Dan krijgt het oudste meisje, Tietge, koorts. Margaretha vreest voor de pokjes en die zijn het ook. Gelukkig wordt Tietge weer beter en houdt ze weinig littekens aan de pokken over. Helaas volgen Fritsje en Reiniera, maar die worden snel weer beter.

Helaas blijft de ziekenboeg niet beperkt tot de kinderen: Margaretha wordt zelf in december ook nog flink ziek. Alleen Philippota lijkt de dans te ontspringen. Pas in januari 1672horen ze dat ook Van Ginkel in december ziek geworden is. 

De winter van 1672-1673 is een koude winter. Het vriest dat het kraakt en de Fransen hebben als dreiging al schaatsen gekocht. Ter preventie kunnen de Hollanders het water onder het ijs van de waterlinie weggepompt. Het mag niet baten, op 26 december is het ijs sterk genoeg en trekken de eerste Fransen over het ijs naar het westen. Gelukkig begint het vrij snel te dooien en moeten ze afdruipen. 

Al vanaf het begin van het Rampjaar dreigen de Fransen om steden, dorpen en kastelen in brand te steken, ook Margaretha heeft brandbrieven gekregen. Begin maart 1673 krijgt Margaretha te horen dat het kasteel in Amerongen op 21 februari door de Fransen in brand gestoken is. 

In 1673 wakkert de oorlog weer aan. In eerste instantie blijft het rustig, maar Karel II krijgt in februari geld van zijn parlement om de vloot gevechtsklaar te maken. Turenne en de bisschop dagen de keurvorst uit. Hierdoor verdwijnt een deel van de Franse troepen uit de Republiek. Hoewel we nu kunnen zeggen dat er begin 1673 weinig gebeurt, blijft de dreiging voelbaar.

In juni 1673 zijn het de Engelsen die aanvallen: de twee slagen bij het Schooneveld, voor de kust van Zeeland. In augustus volgt de Slag bij Kijkduin voor Den Helder. Het lukt Willem III in september eindelijk om Naarden in te nemen, en in december 1673 in Bonn aan de beurt. Hiermee is de belangrijkste aanvoerroute van de Fransen naar de Republiek afgesloten. Zo krijgt de Republiek een betere positie aan de onderhandelingstafel. 

Eind september 1673 komt Godard Adriaan naar huis. Wat er precies in Amerongen gebeurt weten dus niet meer uit de brieven van Margaretha. In november 1673 vertrekken de Fransen uit Utrecht, naar dat gaat niet zonder slag of stoot. Ze persen er nog geld uit, nemen daarom gijzelaars mee en laten een berooide stad en provincie achter. 

Het leeg roven van de stad Utrecht en het meenemen van de gijzelaars gaat redelijk ordentelijk. Het vertrek van de troepen gaat minder soepel. Tot eind 1674 trekken er plunderende soldaten door de provincie. De ruïne van het kasteel wordt nog een paar keer opnieuw verwoest.

Pas in november 1674 en december 1674 gaan Godard Adriaan en Margaretha voor het eerst terug naar Amerongen. Wanneer ze in Amerongen blijven en waar ze in Amerongen blijven is niet helemaal duidelijk. In 1675 beginnen ze met de bouw en in 1676 komt de kap op het dak. Wanneer ze weer echt ‘thuis’ zijn, dat blijft de vraag. Misschien wisten ze dat zelf ook niet precies.