Bij binnenkomst via de onderbrug kom je in de entree. Net naast de trap naar boven hangt een groot ornament met het wapen van de Van Reedes. Sommige bezoekers vragen mij dan aan het eind van de rondleiding, als we weer terug in deze ruimte komen, waarom dat bord daar hangt. De eerste keer wist ik daar niets op te zeggen dan: “Ik weet het niet, maar ik zoek het uit”.
Meteen heb ik de aanwezige collega’s aangeschoten en gevraagd wat zij daarvan wisten. Helaas kon men mij niet meer vertellen, dan dat het waarschijnlijk een rouwbord was. Dat blijkt uit de letters OBIIT, wat staat voor ‘gestorven’ (Latijn). Een dergelijk bord, ook wel rouwkas of wapenbord genoemd, werd gemaakt als iemand van een adellijke familie was overleden. Dergelijke borden van de familie Van Reede blijken er ook in de Andrieskerk te hangen. De volgende vraag is dan: Voor wie is dit bord gemaakt?
Er staat wel een datum op, nl. 23 augustus 1706, maar geen naam. Met de stamboom van de Van Reedes erbij kom je dan bij twee namen uit: Salomé Jacoba (1673-1706) en Willem (1682-1706), beide kinderen van Godard van Reede van Ginckel (1644-1703) en Philippota van Raesveld (1643 – 1721). Al snel weet iemand mij te melden dat het van Willem moet zijn. Willem was het tiende kind en de vijfde, c.q. jongste zoon. Hij is dus niet ouder dan 23 geworden.
Uit de genealogie komen we te weten dat Willem Baron van Reede geboren is op Amerongen en gestorven is in Meenen (nu Menen), een plaats in West-Vlaanderen. Dit voormalige vestingstadje ligt in een gebied waar tijdens de Spaanse Successieoorlog (1701-1713) flink gevochten werd. Het Staatse leger vocht in een alliantie mee tegen de Fransen van Lodewijk XIV. Willem is kapitein onder het voetvolk en raakt zwaargewond in de strijd. Hij overlijdt enkele dagen later aan die verwondingen. De stad moet zich op 22 augustus 1706 overgeven. Willem wordt bijgezet in de grafkelder van de familie in de Andrieskerk te Amerongen. Op het rouwbord in de kerk staat vermeld:
Willem baron van Reede, Heer van Ginckel, capiteyn in het regiment van de heer generaal Fagel ten dienste vanden Staet der Vereenigde BNderlande aen syne wonden in de loopgrave voor de stadt Meenne in Vlaendere bekomen Overleede den 23. Augustii 1706
Het rouwbord in de kerk is dus een ander bord dan wat er in het souterrain hangt, ook al lijkt de centrale afbeelding er sterk op. Je kunt je dus afvragen waarom het bord in het Huys er zo uitziet. Het is fraai houtsnijwerk. Het is het wapen van de Van Reedes, aan beide kanten geflankeerd door een griffioen, zoals dat bij het wapen van de Van Reedes hoort (zie bijv. ook de plafondschildering met het alliantiewapen in de hal). Maar als rouwbord is het niet compleet, er ontbreek van alles aan (kader, kwartieren, etc.).
Het bord lijkt ook niet geheel onbeschadigd de tijd te hebben doorstaan: bij de griffioen rechts ontbreekt een stuk van de staart en ook de vleugels van de fabeldieren zijn grotendeels verdwenen. En helaas heeft de houtworm ook flink toegeslagen. Verder is het prachtig houtsnijwerk met een fraaie dieptewerking. De kroon is ruimtelijk gesneden en komt echt naar buiten, evenals de fleurons (gestileerde aardbeienbladeren) boven op de kroon, die helemaal rond lopen. Een mooi werkstuk waarvan de maker helaas (nog) onbekend is.
Vreemd is dat het wapen van de Van Reedes hier vier zwarte zigzag banden heeft en geen twee zoals gebruikelijk. Mijn wilde hypothese: Wellicht heeft de maker zich vergist en het bord niet afgemaakt. Daarna is een correcte versie gemaakt die nu in de kerk hangt. De ‘foute’ poging is als decoratie gebruikt voor de hal in het onderhuis. Daar hangt het buiten het zicht van de familie en de bezoekers van de familie.
Geef een reactie