Het Meissen servies in de grote zaal is echt zo’n setje dat je even in één adem noemt “En dat is een Meissen theeservies” en je gaat weer door. Maar het is best interessant om er eens goed naar te kijken, want het ziet er niet helemaal uit als een hedendaags theeservies.

Een witte porseleinen koffie- en theeset met een eenvoudig bloemmotief. Links staat een hoge kan, daarvoor een hoog kopje met schotel. Rechts achter de hoge kan een vierkant vaasje. Rechts daarvan een kleine bolle pot en rechts daar weer van een schaaltje dat net iets breder is dan de kleine pot. Daarvoor drie kleine kopjes met schoteltjes.
Het Meissenservies in de grote zaal, ca. 1770, Meissen, Duitsland. Collectie: Kasteel Amerongen.

Koffie, thee en de pattipan

Helemaal links, de grote kan is de koffiekan en de kleine bolle is de theepot. Is je ook wel eens opgevallen dat er twee verschillende groottes kopjes bij staan? Het hoge kopje is een koffiekopje en de lage kopjes zijn theekopjes. Helemaal rechts staat een schaaltje. Daar zou je nu koekjes of bonbons op serveren, maar het is een zogenaamde pattipan. Een pattipan is bedoeld om de druppels van de tuit van de theekan op te vangen. Je zet theepotje in de pattipan, zodat de druppels niet op je mooie tafeltje terecht komen. Pattipans bij een servies zijn zéér zeldzaam

Theebusje

Van de andere kant zie je het bijzondere ‘vaasje het best. Dat vaasje is een theebusje. Bij dat theebusje hoort eigenlijk nog een dop, bij Meissen was dit meestal een porseleinen dop. Als de originele ‘dop kapot gevallen was, dan werd er een zilveren dop gemaakt. Soms werden en ook doppen van perkament of iets dergelijks gebruikt, die vastgebonden werden met een touwtje. De originele dop en de zilveren dop konden ook gebruikt worden als een inhoudsmaatje voor de hoeveelheid thee die nodig was.

Annebetje

Deze koffie- en theeset is waarschijnlijk aangeschaft door Annebetje. En nu vraagt iedereen zich natuurlijk af hoe we zo lang hebben kunnen leven zonder (te weten wat een) pattipan (is). Terecht. Alleen het woord is al heerlijk. Pattipan.

Dezelfde koffie- en theeset van de andere kant. Op de voorgrond de hoge koffie kan, rechts daarvan het hoge koffiekopje met schote. Links het vierkante theebusje.
Het Meissenservies in de grote zaal, ca. 1770, Meissen, Duitsland. Collectie: Kasteel Amerongen.
BronnenFeiten
Erfgoedplus. Pattipannen in de collecties van Belgische musea. Benaderd: 25 januari 2022Theepot met pattipan
Inventaris kasteelOnderdelen van het Meissenservies
Museum Rotterdam. Meissen koffie- en theeservies. Benaderd: 25 januari 2022Een koffie- en theeservies van Meissen met koffie- en theekopjes, verschillende kannen en spoelbakken
Objectenlijst themarondleiding Sterke vrouwenMogelijke aanschaf koffie- en theeset door Annebetje
ObjectMakerDateringMateriaalVaste plek (Atlantis)
Koffie- en theeserviesMeissenca. 1770PorseleinGrote zaal (0247)

Gerelateerde berichten