Tag: Amsterdamse voet

Een drukke dag voor de inktpot van Margaretha. Nadat zij haar eerste brief had verzonden, ontvangt zij later die dag een brief van Godard Adriaan. De ditjes en datjes kunnen in deze brief achterwege blijven omdat die al zijn beschreven in de eerste brief. Het is een brief die hoofdzakelijk over de vloer gaat, blijkbaar heeft Godard Adriaan na de uitleg in de brief van 7 oktober nog vragen daarover.

Margaretha begrijpt uit de brief van Godard Adriaan dat de brief en de tekening van de hardstenen vloer die door de Amsterdamse secretaris (nog) niet bij hem zijn aangekomen. Dus nogmaals een gedetailleerde uitleg over de vloer en wat de beste manier is om deze te leggen en wat dat betekent voor de bouwsom.

Ameronge den
18 ockto 1676
[rec: 22 dito.]

Mijn heer en lieste hartge

na dat ick heeden uhEd heb geschreefve
en deselfve had afgesonde ontfange ick
die van uhEd vande 14 deeser waer wt met
leetweese sien deselfve de gesondene teijck
=nin vande sekreetaris noch sijn brief wee=
=gens de hartsteene en vloersteene nie
kan verstaen, sij meenen die wel ko=
=reckt gesonden te hebbe, [de prijs vande]

Ruit of vierkant?

Rietvelt heeft de prijzen laten weten voor van voor onbewerkt hardsteen, 24 stuivers per Amsterdamse voet. Margaretha en Godard staan nu voor de keuze om de vloer ruitsgewijs of recht te leggen. Wanneer de vloer ruitsgewijs wordt gelegd, moet er een steenhouwer bij zijn omdat er maatwerk moet worden geleverd. De steenhouwer moet dan ter plekke van grote stenen hoeken en halve stenen voor langs de muur passend maken.

Margaretha schrijft dat wanneer de vloer vierkant wordt gelegd, het belangrijk is dat de stenen op exact een afmeting van 22 Rijnlandse Duimen moeten hebben. De vloer moet dan wel echt strak recht worden gelegd, anders komt het niet mooi uit.

[=reckt versonde hebbe,] de prijs vande
hart of breemer steen die rietvelt uhE
van Amsterdam heeft gesonde is 24 stuij
de voet de Amsterdamse voet onbewerck
schut weet de prijs niet, de vloersteene
als die ruijts gewijs geleijt worde of vier
=kant seggensij datter Evenwel ofse
daer al gekantrecht worden hier
int legge vande vloere Een steen houder
bij sal moete sijn, om dat so se ruijts

gewijs geleijt worde lans de muere en inde
hoecke met halfve steene het Een grooter
als ander moeten ingestopt worde het
welcke bijt legge vande steene moet gedaen
worde, van gelijcke so se vierkant ge=
leijt worde om dat de steene op de maet
van 22 duijm rhijnlants in al de ge=
macke niet Even gelijck sal wt koome
ande(rs) kanse daer wel gekant recht worde

Kosten

Rietvelt heeft Margaretha laten weten dat hij een goede deal kan sluiten voor het hardsteen. Voor twee Blancken kan hij al het hardsteen wat nodig is voor een vierkante vloer krijgen. Een Blank is een rekenmunt, wat neerkwam op ¾ stuiver of 6 duiten. Als de vloer vierkant wordt gelegd zou het anderhalve stuiver per tegel worden. Wanneer ze voor de vierkante optie kiezen scheelt dus het wel 5 stuivers per tegel, schrijft Margaretha. Dat is toch bijna een vijfde van de prijs die zo bespaard kan worden!

het scheelt veel inde prijs daer 5 duijte
voort stuck en hier seijt rietvelt
nu dat mense voor twee blancke de
dat is voor Een en halfve stuijver
het stuck kan gekantrecht krijge,

Amsterdams, Rijnlands…

Ook het verschil in het Amsterdamse en Rijnlandse meetstelsel zal verschil maken in de optie voor Godard en Margaretha. Misschien komt hier de verwarring ook bij Godard vandaan. Amsterdamse Voet, Rijnlandse Duim, al die verschillende soorten meetstelsels hebben veel invloed op de hoeveelheid stenen. Een Amsterdamse Voet is ongeveer 28 centimeter. Een Rijnlandse Voet is ongeveer 31 huidige centimeter, die weer kan worden opgedeeld in twaalf Rijnlandse Duimen van 2,6 centimeter. Als we nagaan dat rond 1650 één gulden bestond uit 28 stuivers, komt dat grofweg uit op 3 gulden voor een huidige meter. Gezien de vloeroppervlakte van het huis kan het paar dus maar beter kiezen voor een verantwoorde optie die binnen het budget past.

Trend

Bouwmeester Schut is uiteraard op de hoogte van de laatste interieurtrends. De meeste kasteelcollega’s leggen de vloer vierkant volgens hem. Gelukkig voor Godard en Margaretha is de goedkoopste optie ook degene die in de mode is! Schut adviseert wel om uit voorzorg honderd tegels extra te bestellen omdat ze lastig te verkrijgen zijn. Schut raadt tevens aan dat de hardstenen niet onbewerkt maar bewerkt naar Amerongen moeten worden gebracht.

schut seijt ock men de vloersteene
nu meest vierkant leijt, oordeelt
ock dat wij wel Een hondert steene
meer behoorde te neemen alsmen
van doen heeft om dat se hier so

qualijck te bekoome sijn, [de heer van gincke]

Aan de slag

Rietvelt en Schut gaan weer een nieuwe tekening maken voor Godard Adriaan en deze met de volgende post naar Godard Adriaan verzenden om de vloerkeuzes inzichtelijker te maken. Margaretha geeft in haar brief geen voorkeur aan op welke manier zij de vloer gelegd zou willen hebben. Het antwoord van Godard Adriaan weten we uiteraard ook nog niet. De vloer die we nog steeds kunnen zien in het kasteel verraadt het antwoord; er is gekozen voor de laatste trend.

Blijf met haast

Ondanks dat Margaretha erkent dat steenhandelaar Ot Barentse deze zomer al veel heeft gedaan voor de bouw van het huys. Vooral voor de steenoven is Margaretha hem dankbaar. Barentse moet helaas nog wel een klein tijdje wachten op zijn geld. Hiermee sluit Margaretha met haast haar brief af.

[sal hebbe,] ottbarentse sal noch wel
Een kleijne tijt naer sijn gelt wachte
maer heeft het ock seer vandoen, en
hij heeft ons deese soomer al groote dienst
ontrent de steen oven gedaen, hiermee
blijf met haest
uhEd getrouwe wijff
M Turnor

Toch nog p.s.

Maar Margaretha zou Margaretha niet zijn als ze toch nog een snelle P.S. op de achterkant van de brief weet te krabbelen. In de andere brief van 18 oktober schrijft Margaretha dat Van Ginkel nog niet echt paard kan rijden na zijn ziekte. Nogmaals benoemt ze dat Van Ginkel de volgende dag naar Willem III gaat, die aan het jagen is op de Veluwe. Hopelijk is Zijne Hoogheid tegen de tijd dat Van Ginkel aankomt bij hem uitgejaagd…

[mij leet,] de heer van ginckel gaet
merge naer sijn hoocheijt die noch
op de veelowe ijaecht, wt deheer
van ginckel schijnt de timeraesge
heel wel aen te staen, gelijck uhEd
wt sijn schrijfve sal sien,